تحلیل فص اسماعیلی فصوص الحکم ابن عربی درباره رضایت رب از مربوب

مسئله این مقاله، تبیین دیدگاه ابن عربی دربارۀ رضایت ربّ از مربوب، به ویژه علل رضایت خداوند از حضرت اسماعیل (ع) است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر فصّ اسماعیلی فصوص الحکم، نگارش یافته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ابن عربی، صفت رضا را در حوزۀ انسانی برای بعضی از افراد، جزء مقامات، و برای برخی، جزء احوال می‌داند؛ اما صفت رضا در مورد خداوند، یک وصف الهی است و تابع صفات اوست. محور دیدگاه ابن عربی در مورد علل رضایت حق از حضرت اسماعیل (ع)، متکی بر قاعدۀ تجلّی و معرفت ربوبی است. ایشان حضرت اسماعیل (ع) را به دلیل معرفت به این موضوع، ویژگی قابلیت و همچنین برخورداری از صفت صادق الوعد، مورد رضایت خداوند می‌داند. ابن عربی، از رضایت دو طرفه بین نفس‌‌های مطمئنه و خداوند نیز سخن گفته است.

An Analysis of the Ismā`il Faṣṣ of Fuṣūṣ al- ḥikam (“The Bezels of Wisdom”) of Ibn Arabī about the Lord's Satisfaction of the Vassal

The purpose of this article is to explain Ibn Arabīchr('39')s view on the satisfaction of the Lord with regard to the vassal, especially the reasons for Godchr('39')s satisfaction toward Ismā`īl (as). This research has been written in a descriptiveanalytical method and based on the Ismaili faṣṣ of Fuṣūṣ al ḥikam. The findings of the research show that Ibn Arabī considers the attribute riḍā, satisfaction, in the human field as a part of the statins, maqāmāt, for some people and a part of the states, aḥwāl, for some other. But the attribute in the case of God is a Divine Attribute and is subject to His Attributes. The focus of Ibn Arabīchr('39')s view on the causes of the Divine Satisfaction regarding the Prophet Ismā`īl (as) is based on the rule of manifestation and his knowledge of God. He considers Hazrat Ismā`il as the case of Divine satisfaction for his knowledge of the subject, his worthiness and his state of being sadiq alwa`d, Keywords: Ibn Arabī, Riḍā, the Lord, Vassal, Hazrat Ismā`īl (as).