نسبت وحی و رویا در آیات و روایات

مسئله فهم ماهیت وحی بر اساس رویا و نسبت‌هایی که بین رویا و وحی در متون دینی ذکر شده و قابلیت استنباط از آن ها، هدف پژوهشی این مقاله است. روش بررسی این موضوع، تفسیری تحلیلی است که بر اساس ظواهر متون دینی در باب نسبت وحی و رویا و سخنان مفسران در این باب، از امکان یا عدم امکان بهره‌بردن از رویاشناسی برای وحی‌شناسی می‌‌پرسد. دریافته‌های این تحقیق به گونه‌شناسی انواعی از تشابه و نسبت بین وحی و رویا مانند؛ تضعیف حواس ظاهری، تعبیر پذیری بعضی از رویاهای صادقه و وحی و انزال وحی در رویا رسیدیم. همچنین رویای صادقه در متون دینی بخشی از نبوت تلقی شده است. بر این اساس، رویاشناسی می تواند به وحی شناسی کمک کند، و از این شیوه باید بهره برد، اما در نظریه رویا انگاری وحی مغالطات نظیر مغالطه »کنه و وجه «، »بزرگ نمایی «، »کوچک نمایی «، »تمثیل « و... شکل می‌گیرد.

Relationship between Revelation and Dreamin Verses and Hadiths

The purpose of this article is to understand the nature of revelation on the basis of the relationships between dream and revelation as found in the religious texts and the ability to deduce from them. The method of studying this issue is interpretiveanalytical, which, based on the appearances of religious texts on the relationship between revelation and dream and the sayings of commentators in this regard, seeks to find the possibility or impossibility of using dreaming for attaining knowledge of revelation. By the findings of this study some typological similarity and relationship between revelation and dream have been found as weakness of the external senses, the interpretability of some true dreams and revelation, and the revelation`s being sent in a dream. True dreaming is also considered a part of prophecy in religious texts. Accordingly, dreaming can help to attain some knowledge of revelation, and this method should be used, but in revelational attitude of dreams of fallacies such as the fallacy of essence and quality , magnification , minimization , allegory may be formed.KeywordsRevelation, Dream, Imaginary Power, Expression of Dream, Interpretation.