مقایسه دیدگاه‌های ژان ژاک روسو و استاد مطهری در مورد جبر اجتماع

این نوشتار، به مقایسه نظریّات دو فیلسوف بزرگ اسلامی و غربی، استاد مطهری و روسو درباره جبراجتماعی پرداخته، مسئله تحقیق این است که چه رابطه‌ای بین دیدگاه‌های استاد مطهری و روسو درباره جبر اجتماعی وجود دارد؟ هدف این جستار روشن کردن افتراقات و یا اشتراکات احتمالی موجود دردیدگاه‌های ایشان درخصوص جبر اجتماعی است. لذا این پژوهش به روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی آثار این دو فیلسوف، به بررسی ادلّه و مبانی آنان پرداخته و فرضیّه تحقیق این است که هرچند هر دو متفکّربه جبراجتماعی معتقدند، اما درمواجهه با جبراجتماعی، دیدگاه‌های کاملاً متفاوتی دارند. یافته‌های پژوهش، مبانی روسو را به صورت مثلّثی که قاعده آن اصالت جامعه است، نشان می‌دهد. درمقابل، مبانی استاد مطهری در نفی جبر اجتماعی، به صورت مخمّس بیان شده که اصل فطرت درآن نقش بنیادین و اساسی دارد.

A Comparative Study of Jean-Jacques Rousseau and Professor Motahhari on Social Determinism

This article compares the theories of the great Islamic and Western philosophers, professor Motahhari and Rousseau on social determinism. The purpose of this article is to clarify the differences or possible commonalities in their views on social determinism. Therefore, this research has used analyticaldescriptive method, using library studies and examining the works of these two philosophers, to study their arguments and foundations. The research findings show Rousseauchr('39')s basics in the form of a triangle whose base is the originality of society. On the other hand, the principles of Motahari in the negation of social determinism are expressed in the form of five angles, in which the principle of nature has a fundamental role.KeywordsFree Will and Determinism, Social Determinism, Professor Motahhari, JeanJacques Rousseau, Destination.