ارزیابی حدیث «السعید سعید فی بطن امه و الشقی شقی فی بطن امه»و بررسی پیوند آن با اندیشۀ جبرگرایی

حدیث »السعید سعید فی بطن امه و الشقی شقی فی بطن امه « و چگونگی پیوند آن با اندیشۀ جبرگرایی، مسئله‌ای است که در این مقاله، به روش تحلیلی توصیفی، مورد بررسی قرار می گیرد. اشعریان به خصوص فخر رازی این روایت را از دلایل جبری بودن افعال انسان می داند. آخوند خراسانی آن را از دلایل ذاتی بودن سعادت و شقاوت انسان ها قلمداد کرده اند. به باور بسیاری از محدثان شیعه و سنی و برخی فیلسوفان، مدلول این حدیث، همان مفاد آیات و روایات دلالت کننده بر قضا و قدر الهی است و به اعتقاد برخی مانند شیخ طوسی و ضیاء الدین عراقی و آیه الله بروجردی، مفاد این حدیث، همان مدلول آیات و روایاتی است که بر تعلق گرفتن علم ازلی حق تعالی به کلیۀ امور از جمله سعادت و شقاوت و سرنوشت انسان‌ها تاکید دارند. بر اساس یافته های این پژوهش، دیدگاه نخست، مردود، دیدگاه دوم غیر قابل دفاع، دیدگاه سوم، صحیح ولی قابل جمع با دیدگاه چهارم است که دلایل و شواهد بیشتری بر درستی آن یافت می شود.

An Assessment of the Hadith: Assa`du sa`dun fi batni ummihi wa shshaqiu shaqiun fi batni ummihi and Its Connection with Determinism

The hadith Assa`du sa`dun fi batni ummihi wa shshaqiu shaqiun fi batni ummihi and how it relates to the idea of ​​determinism is the issue studied in this article by descriptive analytical method. Ashchr('39')arians, especially Fakhr Razi, consider this narration as one of the reasons why human actions are forced. Akhund Khorasani have considered it as one of the reasons why human happiness and cruelty are inherent. According to many Shiite and Sunni narrators and some philosophers, the meaning of this hadith is the same as the meanings of verses and narrations indicating divine judgment and destiny.for some religious scholars including Sheikh Tusi, Ziya` Uddin Eraqi and Ayatollah Borujerdi, the narration carries the same meaning of verses and hadiths that emphasize the attribution of the primordial knowledge of the Almighty to all matters, including the happiness, Unhappiness, and destiny of human beings. According to the findings of this study, the first view is rejected, the second view is indefensible, the third view is correct, but it can be gathered with the fourth, which has more reasons and evidence for its correctness. Keywords: Happiness, Unhappiness, Sa`id, of Happiness, Shaqi, of Unhappiness, Determinism, Free Will.