تحلیل و ارزیابی روش شناختی مدل حکمی- اجتهادی در تولید علوم انسانی اسلامی

مدل حکمی اجتهادی یکی از مدل‌های ممکن در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی است، که مبتنی بر چارچوبی نظری و بر اساس روش‌شناسی اجتهادی، به تولید علم اسلامی اقدام می‌کند. در شرایطی کنونی که با سلطه علوم انسانی سکولار در فضای علمی کشور مواجهه ایم نیازمند تحقیقات گسترده در حوزه ساخت مدل روش‌شناسی کارآمد در تولید علوم انسانی اسلامی هستیم. این پژوهش با مفروض گرفتن ضرورت اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی تولید علم اسلامی، کوشیده است به روش توصیفی تحلیلی به بررسی مدل حکمی اجتهادی بپردازد. کاربردی نمودن فلسفه در قالب فلسفه های مضاف، استفاده از روش اجتهاد در ساخت مکتب و نظام، اسلامی سازی اضلاع سه گانه علوم انسانی و... از مهمترین وجوه امتیاز این دیدگاه به شمار می رود. ابهام در جمع میان پارادایم های روش شناختی، اشکال درمعیارهای طولی و سه گانه شناخت و ابهام در نحوه دستیابی به نظام و مکتب و... از مهم ترین وجوه محدویت این مدل است.

A Methodological Analysis and Assessment of the Ḥikmī-Ijtihādī Model in the Production of Islamic Humanities

the ḥikmīijtihādī model is one of the possible models in the production of Islamic humanities, which produces Islamic science based on a theoretical framework and ijtihadi methodology. In the current situation that we are facing the dominance of secular humanities in the scientific space of the country, we need extensive research in the field of building an efficient methodological model in the production of Islamic humanities. Assuming the doctrinal, moral and cultural necessity of the production of Islamic science, this study has tried to study the ḥikmīijtihādī model in a descriptiveanalytical method. Applying philosophy in the form of mixed philosophies, using the method of ijtihad in building schools and systems, Islamizing the three sides of the humanities, etc. are among the most important aspects of this view. Ambiguity among the methodological paradigms, problems in longitudinal and triple criteria of cognition and ambiguity in how to achieve the system and school, etc. are the most important aspects of the limitations of this model.Keywords: Methodological Assessment, Islamic Humanities, Abdolhossein Khosrowpanah, Ijtihādī Method, ḤikmīIjtihādī Model.