چالش تبیین‌های کلامی در مشکله توحید افعالی خداوند و فعل اختیاری انسان
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
سعیدی‌مهر محمد ,صادقی علویجه احمد
|
|
منبع
|
انديشه نوين ديني - 1398 - دوره : 15 - شماره : 57 - صفحه:7 -18
|
|
چکیده
|
یکی از مسائل دشوار مبحث جبر و اختیار، چگونگی تفسیر نظریه »امرٌبینَ الامرین « و جمع فاعلیت مطلقه الهی در صحنه نظام عالم با فاعلیت مختارانه انسان در افعال خویش است. ادله عقلی و وجدانی و نیز آیات قرآنی بر تاثیر هر دو یعنی خداوند و انسان در فعل اختیاری انسان گواهی می‌دهند. اما چگونگی تاثیر دو فاعل مختار در فعل واحد، و پیچیدگی‌های فراوان مسئله، بسیاری از تقریرها و تمثیل‌های بسیط کلامی امربین‌الامرین را با مشکل ناکارآمدی و نارسایی در تبیین مواجه ساخته است؛ به‌طوری که این قرائت‌ها در مواجهه با این مسئله، غالباً به‌سوی تفویض کشیده می‌شوند و از عهده تعیین و تبیین نقش حق تعالی در فعل اختیاری انسان برنمی‌آیند. در مقاله حاضر، بعد از تحلیل آیات مربوط به مسئله و شواهد نقلی نظریه امربین‌الامرین، تفسیرهای متکلمان از این نظریه در هفت دسته کلی مورد تحلیل و نقد قرار گرفته و میزان کارآیی آنها در پاسخ به مسئله فوق، ضعیف ارزیابی شده است.
|
|
کلیدواژه
|
جبر و اختیار، امربین‌الامرین، توحید افعالی، فاعلیت انسان، کلام شیعه.
|
|
آدرس
|
دانشگاه تربیت مدرس تهران, ایران, دانشگاه اصفهان, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
alavije@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|