بررسی متشابهات در قرآن و شبهات معناشناختی آن از منظر ابن‌تیمیه

آیه هفتم سوره آل‌عمران از »دسته‌بندی کلان آیات قرآن به محکمات و متشابهات و علم به تاویل آنها « سخن گفته که مدلول آن مورد مناقشه مفسران و متکلمان بوده است. برخی از ایشان در اثر تفسیری که از واژه »متشابه « داشته‌اند، زبان قرآن را در بخش متشابهات آن، فهم‌ناپذیر یا رازآلوده خوانده‌اند. پژوهش حاضر با روشی توصیفی تحلیلی به معناشناسی »متشابه « در آیه مذکور و بررسی دلالت آن بر فهم‌ناپذیری یا رازآلودگی زبان قرآن، از منظر ابن‌تیمیه و تاثیرپذیری وی از سلف از جمله احمد بن حنبل می‌پردازد. ابن‌تیمیه از چهره‌های سرشناس و تاثیرگذار جهان اسلام است. برخی از جریان‌های معاصر چون سلفی‌گری و وهابیت تحت تاثیر تفکرات او قرار دارند که این خود مهم‌ترین دلیل برای بازخوانی و بررسی مبانی فکری و علمی ایشان است. گردآوری و جمع‌بندی دیدگاه ابن‌تیمیه از منابع دسته اول و انسجام‌بخشی به آن در ساختاری نوین و نشان دادن تاثیرپذیری ابن‌تیمیه از احمد بن حنبل در دیدگاه خود از ویژگی‌های بارز این اثر می‌باشد. ابن‌تیمیه ضمن رد هرگونه رازآلودگی و وصف‌ناپذیری زبان قرآن در بخش متشابهات، دیدگاه‌های مذکور را برگرفته از عدم فهم صحیح واژه »متشابه « و خلط بین معانی »تاویل « می‌داند.