رقابت سیاسی و تجاری فرانسه و بریتانیا در عمان

تصرف مصر در سال 1798 م/ 1177 هـ به‌دست نیروهای فرانسوی و تهدید شدن متصرفات بریتانیا در شرق، به ‌ویژه هندوستان، از سوی فرانسویان، باعث آغاز دوره‌ای از رقابت بین این دو قدرت اروپایی در شمال آفریقا، اقیانوس هند، خلیج ‌فارس و از جمله، در عمان شد. عمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در اقیانوس هند و دهانه خلیج ‌فارس، از سویی با شرق آفریقا و جزیره موریس (ایل‌دوفرانس)، پایگاه فرانسویان در اقیانوس هند، ارتباط داشت و از سوی دیگر، روابط تجاری با غرب هندوستان و مناطق تحت کنترل داشت . همین موقعیت استراتژیک باعث شد تا حکومت انگلیسی هند از یک‌سو و حاکم فرانسوی جزیره ایل‌دوفرانس از سوی دیگر، تلاش کنند تا با بهره وری از شرایط منطقه و ایجاد و گسترش روابط با سلاطین عمان، از نفوذ رقیب در منطقه جلوگیری کنند. از سال 1810 م/ 1189 هـ به بعد، با افول تهدیدات فرانسه و تصرف مستعمرات این کشور در اقیانوس هند و شرق آفریقا، عمان از دایره رقابت‌های فرانسه و بریتانیا خارج شد. در این نوشتار، چگونگی شکل‌گیری، توسعه و سرانجام این رقابت در منطقه، که انعکاس بخشی از رویارویی‌های بریتانیا و فرانسه در اروپا بود، مورد بررسی قرار گرفته است.