چگونگی انعکاس قیام زنگیان (255- 270ه. ق) در تاریخ طبری

قیام زنگیان یکی از مهم‌ترین حرکت‌هایی است که در نیمۀ قرن سوم‌ هجری در محدودۀ قلمرو خلافت عباسی به ‌وقوع پیوست. این قیام به لحاظ سیاسی و اقتصادی اهمیت بیشتری یافت و در مدت زمان زیادی تلاش دستگاه خلافت بر مهار آن متمرکز شد. تاریخ طبری منبع اصلی و نخستین در بیان اخبار و رخدادهای مربوط به قیام زنگیان است. سلسله مباحث مربوط به تحولات قیام و نحوۀ بازتاب آن در تاریخ الرسل‌والملوک با توجه به روش تاریخ‌نگاری طبری، قابلیت تبدیل‌شدن به موضوع پژوهشی دارد. براساس‌این، سوال بررسی‌شده در این مقاله به چگونگی بازتاب قیام مزبور در تاریخ طبری اختصاص یافته که با روش توصیف و تحلیل تاریخی ارزیابی شده است. با بررسی‌ صورت‌گرفته این نتیجه حاصل شد که اندیشۀ طبری بر محور «دفاع از خلافت، ضرورت حفظ جایگاه آن و رد هرگونه حرکت اعتراضی و جنبشی» شکل گرفته است. چگونگی بازتاب قیام و تحولات آن در تاریخ طبری نیز از همین موضوع متاثر است که در قالب سه نمونه متجلی شده است: نخست، در گزارش‌های طبری به ابعاد، زمینه‌ها و جوانب احتمالی دیگری از شکل‌گیری و یا ماهیت قیام پرداخته نشده است. دوم، به صراحت دربارۀ قیام و رهبران آن قضاوت شده است. سوم، کلیۀ اقدامات و فعالیت‌های زنگیان، ذیل غارتگری شهرها، ویرانی آبادی‌ها و کشتار گسترده مردم بیان شده است.

how to reflect zangids uprising (255-270 ah) in tabari history

the zangids uprising stands as one of the most significant movements in the mid-third century hijri within the abbasid caliphate. tabari's historical accounts serve as the primary and foundational source for understanding the events surrounding this uprising. the discussions regarding the developments of uprising and their portrayal in tabari's history of the prophets and kings offer a promising avenue for research. this article specifically investigated how the zangids uprising was reflected in tabari's historical narrative, employing a method of historical description and analysis.the investigation concluded that tabari's perspective centered on defending the caliphate, emphasizing the importance of preserving its authority and rejecting any dissent or opposition. this viewpoint significantly influenced how the uprising and its developments were depicted in his history. this was evident in 3 key aspects: first, tabari's accounts failed to address the dimensions, contexts, and potential ramifications of the uprising formation. second, the uprising and its leaders were explicitly evaluated in a critical light. third, the actions and activities of the zangids were portrayed within a narrow framework characterized primarily by looting, destruction of settlements, and widespread slaughter.