نجات از تعقیب و تعذیب اسماعیلیه و تقیه در سده‌های پس از حملۀ مغول

عطاملک جوینی تاریخ جهانگشای خود را با شادمانی از نابودی اسماعیلیان در الموت توسط مغولان به پایان رساند. در طول قرن های پیاپی، مورخان می پنداشتند این جماعت از میان رفته است. با این حال، امروزه جماعت های اسماعیلی در بسیاری از نقاط جهان حضور و رشد دارند. در نبود هیچ گونه روایت تاریخی پایدار، زیرشاخه ای با عنوان «تاریخ نگاری فرعی» (subaltern historiography) روش‌هایی برای بررسی بقای این جماعت در اختیار می نهد. ازین رو، این مقاله در راستای روش توصیفی-تحلیلی، نه تنها از منابع تاریخی، بلکه از رساله های اعتقادی، شعر و آثار مشابه برای برجسته‌کردن نقش تقیه در پایداری جماعت اسماعیلی در امتداد قرن ها بهره می گیرد و معانی چندوجهی این اصطلاح را باز می نمایاند. این مطالعه روشن می‌کند که چگونه این روش بقا و خودشناسی، به جماعت‌های باطن گرا همچون اسماعیلیان امکان داد تا در میان دیگرانی زندگی کنند که اخلاق و منش معنوی متفاوتی داشتند یا آشکارا دشمن و بدخواهشان بودند. همچنین، خطرات منبعث از این رویه بر هویت فردی را به بحث می‌کشد.

surviving persecution: ismailism and taqiyyah in the centuries after the mongol invasion

ʿaṭā-malik juwaynī concluded his history of the world conqueror (taʾrīkh-i jahān-gushāy) by celebrating the mongol destruction of the ismailis at alamut. for many centuries, historians assumed the community had ceased to exist. however, today, ismaili communities flourish in many parts of the world. in the absence of any sustained historical narrative, the subfield known as subaltern historiography provides tools to examine their survival. thus, following the descriptive-analytical method, this article draws upon not only historical sources butdoctrinal treatises, poetry, and similar works to highlight the role of pious circumspection (taqiyyah) in the community’s persistence through these centuries, highlighting the multivalent meanings of the term. the study sheds light on how this method of both survival and self-perception allowed esoterically inclined communities like the ismailis to live quietly among others who did not share their spiritual ethos, or who were openly hostile. it also discusses the dangers to self-identity inherent in practicing pious circumspection (taqiyyah).