تحلیل انتقادی مقالات فارسی در بازتاب وضعیت زنِ عربِ پیشا اسلامی

بحث زنان و مسائل مربوط به آنان در جامعه عرب پیش از اسلام از موضوعات مورد توجه محققان و پژوهشگران ایرانی در سال های اخیر بوده و دهها مقاله در نشریات پژوهشی به چاپ رسانده‌اند. آنچه اهمیت دارد چگونگی بازتاب وضعیت زن ِعرب پیشااسلامی در این دست از پژوهش‌هاست. تحلیل انتقادی این مقالات هم زوایای نگرش محققان به وضعیت زنان در این دوره با وجود تقسیم‌بندی جامعه‌ی عرب به قبل و بعد از اسلام که نشانگر نوعی گذار به خصوص در ارتباط با وضعیت زنان هست را نشان دهد و هم مشخص می‌کند که آنها تا چه حد دستاورد و یافته‌ای جدیدی فارغ از رویکردهای کلیشه‌ای به جامعه علمی عرضه کرده‌اند. به این منظور، مقاله پیش رو با روش تحلیل تاریخی و با الهام از روش تحلیل محتوا در استخراج مفاهیم و مقوله‌ها به بررسی موضوع مورد بحث در بیش از سی مقاله که در دو یا سه دهه اخیر چاپ شده‌اند، پرداخته است. یافته پژوهش نشان می‌دهد محققان در اغلب مقالات با ارائه مفاهیم و مقوله‌های تکراری بر پایمال شدن حقوق انسانی زنان در این دوره تاکید و وضعیت نامناسبی از شرایط زیست اجتماعی آنان که ناشی از کم توجهی به رعایت اصول علمی و تحقیقی در بررسی شرایط زیست محیطی و فرهنگی جامعه‌ی عرب بدون پیش داوری بوده را به تصویر کشانده‌اند. هر چند در برخی مقالات رویکرد علمی و پژوهشی با استناد به داده‌های تاریخی و ادبی وضعیت متفاوت‌تری را نشان ‌می دهد، اما تعداد این مقالات نسبت به رویکردهای کلیشه‌ای و نگاه سیاه و سفیدی به دوره قبل و بعد از اسلام محدود است.

a critical analysis of persian articles reflecting the status of the pre-islamic era arab women

the discussion of women and the issues related to them in arab society before islam has been one of the topics of attention of iranian researchers in recent years and they have published dozens of articles in research journals. what is important is how to reflect the status of pre-islamic arab women in this type of research. the critical analysis of these articles both shows the angles of the researchers’ attitude towards the status of women in this period - despite the division of the arab society into pre-islamic and post-islamic ones, which indicates a kind of transition, especially in relation to the status of women - and also specifies to what extent they have presented a new achievement and finding to the scientific community without stereotypical approaches.for this purpose, the following article examines the topic discussed in more than thirty articles that have been published in the last two or three decades using the method of historical analysis and inspired by the method of content analysis in extracting concepts and categories.the findings of the research show that in most of the articles, researchers emphasize the violation of women’s human rights in this period by presenting repeated concepts and categories and the inappropriate situation of their bio-social conditions, which is caused by the lack of attention to scientific and research principles in examining the conditions. environmental and cultural arab society has been depicted without prejudice.although in some articles, the scientific and research approach based on historical and literary data shows a different situation, but the number of these articles compared to the stereotypical approaches and black and white view of the period before and after islam. it’s limited.