برآمدن شاه اسماعیل اول از منظر ونیزیان؛ باز خوانی منابع ترجمه نشده ایتالیایی

اسماعیل اول(ح 907 تا 930 ق / 1501 تا 1524 م) افزون بر تاسیس حکومتی متمرکز، با رسمیت بخشیدن به مذهب تشیع، تغییرات بنیادینی را در حکومت و جامعه ایران به وجود آورد و بویژه در عرصه مناسبات خارجی دگرگونی جدی را که از دوره آق قوینلوها ایجاد شده بود بعنوان جانشین فرزندان اوزون حسن آق قویونلو و متحد ونیزیان تداوم بخشید از اینرو روند قدرت یابی وی با تیزبینی و دقت تمام از جانب سفیران و ماموران ونیزی دنبال گردید. ماموران ونیزی مستقر در قلمرو عثمانی و ممالیک و سایر نقاط، هرگونه اخبار دریافتی از اسماعیل را با دقت فراوان به دولت ونیز ارسال می کردند ، گزارشهای رسمی از ماموران ونیزی به سنا تا گزارش سفیران و سیاحان و تجار از جمله این اسناد است که تاکنون از دید محققین ایرانی به دور مانده است. مساله اصلی این مقاله چگونگی برآمدن اسماعیل از منظر ونیزیان و واکنشهای آنان به فعالیتهای وی، بویژه در موضوع رابطه با عثمانی بر اساس منابع ایتالیایی زبانی است که تا کنون در حوزه مطالعات دوره صفوی راه نداشته است. روایت این منابع از رویدادهای دوره تشکیل حکومت صفوی چشم انداز جدیدی بر این مقطع از تاریخ دارد، بنظر می رسد روایت ونیزیان هر چند مطابق انتظارات دلخواه آنهاست به ماهیت اعتقادی اسماعیل و فرآیند رابطه او با عثمانی و نحوه نگرش به ونیز دیدگاه نوینی دارد.

The rise of Shah Ismael I, from the perspective of the Venetian,Retrieve untranslated Italian sources.

Ismail I (907930 AH), in addition to a centralized government, by formalizing the Shiism, made radical changes in the iranian Government and Society. and specially in the field of foreign affairs, he as both Uzunhassan successor and venetian ally persevered the serious transformation that had been developed since the time of the Aq Quyunlu. Therefore, the process of this power struggle was surveilled accurately and closely by the venetian ambassadors and agents.Venetian agents settled in the Ottoman Empire, states and other places, reported any recieved news from Ismail to the government of Venice. The reported documents include official reports from venetian agents to the Senate and reports from travelers, businespeople and ambassadors which have not so far been seen by Iranian scholars. The aim of the present study is investigating the ways that Ismail got into power from the viewpoint of Venetian and their reactions to his activites especially in relation to the Ottoman based on Italian sources which has not so far been investigated in the Safavid studies. The narrative of these resources from the events of Safavid Empire formation, has presented a new perspective of that time of history. Although the venetian narrative version is mixed with their ideal imaginations, it presents a new attitude toward the Ismails nature of faith, his way of making relationship with Ottoman and his attitude towards Venetian.