برتری بریتانیا بر فرانسه در هند؛ مقدمه گسترش اقدامات بریتانیا در خلیج‌فارس

در ﻧﻴﻤﮥ قرن 18م/12ق، به‌دنبال بروز سلسله جنگ‌هایی در هندوستان که به‌واﺳﻄﮥ سیادت نیروی دریایی بریتانیا بود، موقعیت فرانسه در هندوستان متزلزل شد و با انعقاد صلح پاریس در سال 1763م/1177ق، تشکیلات آنان به تصرف قوای بریتانیا درآمد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که باتوجه به موقعیت مستحکم کمپانی هند شرقی انگلیس در هندوستان و نیز به‌علت مناسب‌بودن موقعیت منطقه‌ای و جهانی بریتانیا، کمپانی انگلیسی با ایجاد طرح‌های جدید و با به‌کارگیری ابزارهای سیاسی و نظامی، به‌شکل آشکاری درصدد تثبیت موقعیت خود در خلیج‌فارس برآمد؛ به‌گونه‌ای‌که سال 1763م/1177ق را باید ﻧﻘﻄﮥ عطف و سرآغاز رویکرد سیاسی حضور ایک (e.i.c) در خلیج‌‌فارس قلمداد کرد که در این راستا، شواهدی برای آن برشمردنی است: جابه‌جایی کانون تجاری کمپانی هند شرقی انگلیس از بندرعباس به بوشهر و بصره (1763م/1177ق)، ورود ایک به نبرد با کعبی‌ها (1763تا1765م/1177تا1177ق)، انتخاب نمایندﮤ کمپانی هند شرقی انگلستان در حکم کنسول بریتانیا در بصره (1763م/1177ق) و انعقاد قرارداد سعدون‌پرایس (1763م/1177ق). مورخان و پژوهشگران به موضوع جنگ‌های هفت‌‌ساله بین فرانسه و انگلستان در طول سال‌های (1756تا1763م/1170تا1177ق) و پیوند آن با تاریخ ایران و خلیج‌فارس توجه اندکی کرده‌اند. این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و با شیوﮤ توصیفی‌تحلیلی سامان یافته است.

Britain's Superiority over France in India, the Introduction of Expanding their Actions in the Persian Gulf

In the middle of the 18th century AH/ 12th century AH, following the series of wars in India by the navy of Britain, the position of France in India was shaken, and their organization was conquered by the British forces during the Paris Peace Treaty of 1763 AD/1177 AH. The results of the research indicate that, considering the strong position of the British East Indies in India and the suitability of the regional and global position of Britain, the British company, by creating new plans and using military and political tools, was striving to establish its position clearly in the Persian Gulf. The year 1763 AD/ 1177 AH can be considered a milestone and the beginning of the political approach to the presence of the IEC in the Gulf, in which there can be evidence of this: the shift of the commercial center of the British East Cameroon from Bandar Abbas to Bushehr and Basra (1763 AD / 1177 AD), the entrance of IEC to the battle with Ka'bah group (17651763 AD/ 1177 1179 AH), the election of the representative of the East India Company as British Consulate in Basra (1763 AD / 1177 AH), and the contract of SaadounPrice (1763 AD / 1177 AH).  For historians and researchers, little attention has been paid to the issue of sevenyear wars between France and England over the years (17561767 AD/ 11701177 AH), and its link with the history of Iran and the Persian Gulf. This research is organized using a library method and with reference to main sources, new studies and using scientific and analytical methods.