بررسی وضعیت دانش تعلیم و تربیت اسلامی به منزله رشته علمی و دانشگاهی

سه دهه از طرح اندیشه «تاسیس رشته تعلیم و تربیت اسلامی به منزله رشته علمی و دانشگاهی» می‌گذرد و در راستای تحقق آن، مراکز آموزشی و پژوهشی متعددی در این مدت تاسیس شده است. این پژوهش درصدد است با ترسیم تفصیلی اهداف این طرح، میزان توفیق مراکز آموزشی و پژوهشی را در دستیابی به اهداف ترسیم‌شده، مطالعه کند و موانع موجود بر سر راه تحقق اهداف مذکور را نشان دهد. برای پاسخ به پرسش‌های تحقیق از روشِ تحقیقِ پیمایشی و تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که اولاً، دستاوردهای این جریان گرچه فی‌نفسه چشمگیر است و به عنوان مثال به حوزه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی یا مباحث تاریخی‌ـ تربیتی یا فقه‌التربیه هویت‌بخشی شده است، اما با در نظر گرفتن اهداف ترسیم‌شده، هنوز در ابتدای راه است و وضعیت شاخص‌های انسانی، ساختاری و عملکردی متناسب با اهداف ترسیم شده شکل نگرفته و درنتیجه سطح کمی و کیفی دانش تولید شده در بسیاری از زیرشاخه‌های دانش تربیتی، حاکی از شکاف علمی جدی میان وضعیت موجود و مطلوب است. ثانیاً، موانع مختلفی مانند موانع زیست‌بوم‌شناختی، روش‌شناختی، سیاسی روند مطالعات تربیتی را کند کرده، اما در بین آنها یک مانع مهم‌تر وجود دارد که ریشه و بنیان شکل‌گیری موانع دیگر است و آن فقدان مبانی نظری لازم برای ترسیم نقشه جامع علمی جهت تحقق اهداف پیش‌گفته است.