تبیین رویکرد فطرت‏گرایی توحیدی و تعیین دلالت‏‏های آن در برنامه‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‏‏درسی ملی

مقدمه و اهداف: یکی از اهداف پیامبران آسمانی در تربیت انسان، رساندن وی به مرحله توحید یا درجاتی از آن بوده است. توحید اساس دعوت همه پیامبران الهی و غایت مسیر هر انسانی می‏باشد. شناخت و ایمان به خدای یکتا تمام وجود انسان را متحول و زندگی انسان را معنا می‏بخشد. فطرت‏ توحیدی ازجمله مفاهیم بنیادین در آموزه‏های قرآنی است که نیازمند تبیین است تا با داشتن تبیین و فهم روشنی از آن بتوان دلالت‏‏های تربیتی آن را در برنامه‏درسی دوره‏های مختلف تحصیلی تبیین نمود. در این مقاله تلاش خواهد شد تا با تبیین رویکرد فطرت‏گرایی توحیدی، دلالت‏‏های آن در برنامه‏درسی دوره ابتدایی تبیین و در اختیار دست‏اندرکاران، برنامه‏ریزان و معلمان قرار گیرد.با توجه به گستره برنامه‏درسی در تربیت رسمی و عمومی، و تنوع و سطوح مختلف اهداف، محتوا، راهبردهای‏های یادهی−یادگیری و روش‏های ارزشیابی در برنامه‏درسی با توجه به سطوح مختلف رشد مخاطب برنامه‏درسی و نیازها و شرایط فراگیر در دوره‏های مختلف، در این پژوهش تنها برنامه‏درسی دوره ابتدایی مورد مطالعه است. از طرفی دیگر، یکی از محاسن این پژوهش تخصصی نمودن وبه طور هدفمند، محدود کردن موضوع به اولین و مبنایی‏ترین و محوری‏ترین دوره تحصیلی یعنی دوره ابتدایی است.بنابراین، هدف کلی پژوهش، تبیین رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی و تعیین دلالت‏‏های آن در برنامه‏‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‏درسی ملی بود. بر این اساس، پژوهش در پی پاسخ به این پرسش کلی است که رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چیست و دلالت‏‏های آن در برنامه‏‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‏‏درسی ملی کدامند؟ در سطحی دقیق‏تر پرسش‏های جزئی پژوهش نیز عبارتند از: الف. رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چیست و بر اساس برنامه‏درسی ملی چگونه تبیین می‏شود؟ ب. رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چه دلالت‏هایی درتعیین اهداف برنامه‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‏‏درسی ملی دارد؟ ج. رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چه دلالت‏هایی در تعیین محتوای برنامه‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‎‏‏‏درسی ملی دارد؟؛ د. رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چه دلالت‏هایی درتعیین راهبردهای یادهی−یادگیری در برنامه‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‏‏درسی ملی دارد؟ و ه . رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چه دلالت‏هایی در تعیین روش‏های ارزشیابی در برنامه‏درسی دوره ابتدایی بر اساس برنامه‏‏درسی ملی دارد؟روش پژوهش: این پژوهش با توجه به‏عنوان، اهداف و پرسش‏های آن از نوع کیفی است. پژوهشگر با روش قیاسی به پرسش‏ها پاسخ خواهد داد. تحلیل محتوای کیفی قیاسی بر اساس مدل میرینگ (2000) انجام می‏شود که در آن پژوهشگر نخست به تعریف و چگونگی گردآوری داده‏ها می‏پردازد و در گام‏های بعدی با توجه به نظریه، آن‏چه پژوهشگر به دنبال آن است از دل داده‏ها بیرون کشیده می‏شود و سپس با توجه به تحلیل به پرسش‏های پژوهش پاسخ داده می‏شود. در این روش پرسش‏ها و الگوهای گرفته‏شده از نظریه‏ها باید به روشنی توضیح داده شوند. این پژوهش به دنبال یافتن تعریف و تبیین مطلوب و معیارهای موجود و تعیین‏شده بر مبنای سند تحول بنیادین و برنامه‏درسی ملی در نظام تعلیم‏وتربیت جمهوری اسلامی ایران بود. برای تبیین چیستی و چگونگی و چرایی رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی، منابع اصیل اسلامی و همچنین اسناد بالادستی نظام تعلیم‏وتربیت در جمهوری اسلامی مورد مطالعه، تامل و تحلیل قرارگرفت. سپس برای تعیین دلالت‏‏های رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی در حوزه شناسایی اهداف، محتوی، راهبردهای‌های یادهی−یادگیری، و روش‏های ارزشیابی در برنامه‏درسی دوره ابتدایی، برنامه‏‏درسی ملی مورد مطالعه دقیق قرارگرفت. تحلیل داده‌ها به شیوه قیاسی و بر اساس چهارچوب مستخرج از برنامه‏درسی ملی و معیارها و مولفه‌های مطرح در آن انجام ‌شد. ایجاد مسیر بازشناسی، عامل اصلی اعتباریابی مورد نظر این پژوهش است.بحث و نتیجه‏گیری: در پاسخ به پرسش «رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی چیست و بر اساس برنامه‏درسی ملی چگونه تبیین می‏شود؟»، با نگاهی انسان‏شناختی از منظر آموزه‏های قرآنی، می‏توان گفت فطرت یکی از مفاهیم بنیادی در توصیف انسان است.در این نگاه، فطرت سرشتی الهی در وجود آدمی است، یعنی آدمی نسبت به مبدا عالم هستی، معرفت و گرایشی اصیل دارد. بنابراین، فطرت معرفت و میلی است که ضمیر وجود انسان نسبت به خداوند به عنوان یگانه خالق عالم هستی وجود دارد.با داشتن رویکرد فطرت‏‏گرایی توحیدی در برنامه درسی، انسان (در نقش مربی یا متربی) به عنوان مخاطب تربیت، دارای فطرت و سرشتی ‏الهی است.

explaining the monotheistic innateness approach and its implications in the primary school curriculum based on the iran national curriculum

one of the goals of the heavenly prophets in the education of man was to bring him to the stage of monotheism or some degrees of it. monotheism is the basis of the calling of all divine prophets and the goal of every human being’s path. monotheistic nature is one of the fundamental concepts in quranic teachings that needs to be explained so that with a clear explanation and understanding of it, its educational implications can be explained in the curriculum of different academic courses. in this article, an attempt will be made to explain the monotheistic naturalism approach, its implications in the primary school curriculum and provide it to practitioners, planners and teachers.the purpose of the current research was to explain the monotheistic naturalism approach and determine its implications in the curriculum of the elementary school based on the national curriculum of iran. the research approach was qualitative and the method of analysis was deductive qualitative content analysis. the data collection method was documentary and the data analysis method was interpretative and inferential. in this research, an attempt was made to determine the monotheistic naturalism approach, its implications in determining goals, content, memorization-learning strategies and evaluation methods in the primary school curriculum based on the national curriculum. the findings showed that the general goal of education in this approach is to awaken and keep active the god-seeking nature of the learner and to achieve closeness to god. the educational content is the basis for having a deep and general understanding of the creation of man and the world, his origin and destination.