واکاوی ابعاد تربیت ‎یافتگی شخصیت مالک اشتر در نهج ‎البلاغه به مثابه یک حاکم و زمامدار الگو

مالک اشتر یک شخصیت تربیت ‎یافته براساس آموزه‎های تربیتی اسلام در نهج‎البلاغه می‎باشد. تربیت‎ یافتگی او باعث انتخابش به‎عنوان یکی از حاکمان و زمامداران دوره امامت امام علی (ع) شده است. ازاین‎رو هدف این پژوهش، شناسایی مولفه‎های شخصیتی تربیت‎یافتگی ایشان در ابعاد مختلف (جسمانی، دینی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، عقلانی، عاطفی) می‎باشد. بدین منظور از روش پژوهش تحلیل مضمون و شبکه معانی استفاده شده است؛ طبق این روش، ابتدا گزاره‎ها و مضامین ناظر به ابعاد شخصیت مالک اشتر از کتاب نهج‎البلاغه و کتب تاریخی مرتبط، شناسایی، کدگذاری و سپس تحلیل شده‎اند. نتایج پژوهش، نشان‎دهنده شخصیت تربیت‎یافته مالک اشتر در ابعاد مختلف تربیتی، چون: برخورداری از سلامت و صلابت جسمانی، داشتن اعتقادات و باورهای معنوی، مقیّد به اعمال صالح و فضایل اخلاقی، ظلم‎ستیزی و عدالت و تلاش برای وحدت و استواری حکومت، توجه به رفاه مادی مردم، عامل به تعاون و همکاری، اندیشه‎ورزی، شناخت و بصیرت، عطوفت و مهربانی و اعتدال در امیال می‎باشد که این امر می‎تواند، الهام‎بخش چگونگی تربیت حاکمان و زمامداران شایسته در جامعه اسلامی−ایرانی ما باشد.

analyzing the educated dimensions of malik ashtar’s personality in nahj al-balagha as a model governor and ruler

malik ashtar is a personage educated based on the educational doctrines of islam in nahj al-balagha. the way he was educated led to his selection as one of the governors and rulers during the imamate (leadership) of imam ali (a.s.). accordingly, this study aimed at identifying the componenets of his educated personality in various dimensions (physical, religious, moral, political, economic, social, intellectual, and emotional). to this end, we used content analysis and semantic network. according to this method, the propositions and themes related to malik ashtar’s personality dimensions in nahj al-balagha and related historical books were first identified and coded and then analyzed. the research results indicated that malik ashtar was educated in various educational dimensions including enjoying physical strength and health, having spiritual beliefs, commitment to righteous deeds and moral virtues, struggling with oppression, doing justice, and making effort to have unity and strength of government, paying attention to people’s material welfare, cooperation and assistance, intellectualism, recognition and insight, affection and loving, and moderation. this can be an inspiration for educating competent rulers and governors in the islamic society of iran.