تبیین چارچوب نظری تربیت اعتقادی از رهیافت انسان ‎شناسی فلسفه اسلامی

تربیت اعتقادی به ‎عنوان مهم‎ترین بخش تربیت دینی، بر مبانی مختلفی استوار است که تبیین ‎کننده فرایند عملی آن خواهد بود. عدم انتخاب و تبیین صحیح مبانی نظری از رهیافت انسان‎شناسی ناقص، آسیب‎هایی از جمله یکسونگری و غالب شدن فرهنگ آموزشگری صرف را در تربیت اعتقادی به دنبال دارد. پژوهش حاضر درصدد است با تبیین چارچوب نظری تربیت اعتقادی از رهیافت انسان‎شناسی دینی، مبانی این ساحت تربیتی و مدلول‎های آن را ذیل فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی با تاکید بر دیدگاه علامه مصباح‌یزدی استنتاج نماید. رویکرد پژوهش، نظری است و با روش تحلیلی استنتاجی اقدام به توصیف، تحلیل و درنهایت استنتاج می‎نماید. مبانی به‎دست‎آمده به‎عنوان یافته‎های پژوهش حاضر نشان می‎دهد که استقلال ابعاد سه‎گانه نفس−بینش، گرایش و توانش− در مقام نظر است و در مقام عمل، نباید جدای از هم در نظر گرفته شود؛ عمل تربیتی حاصل درهم‎آمیختگی همه ابعاد است و در تربیت انسان نقش موثر دارند. در این میان، بعد گرایشی، پل ارتباطی بین بعدشناختی و بعد رفتاری است و غفلت و کم‎توجهی به این بعد در تربیت اعتقادی موجب یک‌سونگری وتنزل به آموزش‌گری صرف و درنهایت عدم دستیابی به هدف غایی تربیت اعتقادی یعنی ایمان می‌شود. ازاین‎رو، مقصد تربیت اعتقادی، ایجاد رفتارهای ارادی هماهنگ با آموزه‎های اعتقادی خواهد بود.

explanation of the theoretical framework of doctrinal education through the approach of anthropology in islamic philosophy

doctrinal education, as the most important part of religious education, is based on various principles that will explain its practical process. not choosing or no right explanation of the theoretical foundations, through the imperfect anthropological approach, has damages such as one-sided attitude and the prevalence of the culture of teaching ideas in doctrinal education. the present study aims at explaining the theoretical framework of doctrinal education through the anthropological approach to infer the foundations of this educational sphere and its implications under the category of the philosophy of islamic education with an emphasis on allameh mesbah yazdi’s view. the research approach is a theoretical one that describes, analyzes and finally infers through an analytical-inferential method. the foundations obtained as the findings of the current research show that the independence of the three dimensions of soul-insight, attitude and capacity is in the position of theory, and they must not be considered separated in the position of practice. all dimensions of human existence play an effective role in religious education. the attitudinal dimension is the bridge between the cognitive dimension and the behavioral dimension. if the teacher downplays the role of the attitudinal dimension in the educational process, he will not achieve the ultimate goal of doctrinal education, i.e. faith. therefore, the purpose of doctrinal education is to create volitional behaviors in harmony with doctrinal teachings.