راهبردها و راهکنش‌های فرزندپروری در مقطع نوجوانی براساس متون اسلامی و روان‌شناسی

پژوهش حاضر با رویکردی روان‌شناختی و اسلامی، به دنبال تدوین روش‌های فرزندپروری برای والدین، به ویژه پدر، در ضمن راهبردها و راهکنش‌ها است. راهبرد، برنامه‌ای است که برای نیل به یک هدف بلند مدت طراحی می‌گردد و راهکنش، روش‌های عملیاتی است که برای دستیابی به هدف مورد استفاده قرار می گیرد. روش این تحقیق، تحلیل محتوای متون اسلامی و روان‌شناختی در زمینه فرزندپروی نوجوان است. بدین منظور، متون اسلامی و روان‌شناسی مربوط به نوجوانی و فرزندپروری در مقطع نوجوانی بررسی گردید. از گزاره‌های اسلامی، 58 کد و از پژوهش‌های روان‌شناختی 234 کد به دست آمد. داده‌ها با کمک نرم‌افزار اطلس تی تحلیل کیفی شد. بعد از دسته‌بندی کدهای اولیه، کدگذاری محوری و شبکه‌سازی با رویکرد اجتهادی−انضمامی انجام شد. یافته‌های تحقیق کشف سه راهبرد کلی و 28 راهکنش برای فرزندپروری است: راهبرد رابطه با نوجوان شامل لیاقت‌دهی، مسالمت‌جویی، محبوبیت، مجاورت، بصیرت، شناخت و شوخ‌طبعی، راهبرد آموزش شامل توجه‌دهی به سلامت و پذیرش هیجان‌خواهی، مسئولیت‌دهی، هدایت فکری، هدایت جنسی، پرورش عقلانیت، محدودیت، مشارکت، تقویت مهارت‌ها، مهارت شغلی، نظارت، نصیحت‌گری، موفقیت، تمرین تصمیم‌گیری، و راهبرد خودمدیریتی والدین شامل صلابت، استعانت از خداوند، هماهنگی تربیتی، مشاوره‌جویی، رسیدگی به خود، عاملیت به اصول خویش، رضایت زناشویی است.

strategies and tactics for parenting in adolescence based on islamic texts and psychology

parenting is one of the key responsibilities of parents in all societies. this task becomes difficult during adolescence because the adolescent undergoes many physical, cognitive and emotional changes in the most critical stages of development. therefore, parents need to learn special educational methods for this period. this study seeks, with a psychological and islamic approach, to develop parenting methods for parents, especially fathers, along with strategies and tactics. strategy is a plan designed to achieve a long-term goal, and tactic is the operational methods used to achieve the goal. the method of this research is the analysis of the content of islamic and psychological texts in the field of adolescent parenting. for this purpose, islamic texts and psychology related to adolescence and parenting in adolescence were reviewed. 58 basic codes were obtained from islamic propositions and 234 codes were obtained from psychological research. data were qualitatively analyzed using atlas t software. after classifying the initial codes, axial coding and networking were performed with an ijtihad-integrative approach. the research findings include three general strategies and 28 strategies for parenting: adolescent relationship strategy including giving qualifications, peace-seeking, popularity, proximity, insight, cognition and humor. education strategy including attention to health and acceptance of excitement, responsibility, intellectual guidance, sexual guidance, fostering rationality, limitations, participation, skills development, occupational skills, supervision, advising, success, practicing decision-making. and parental self-management strategy including solidity, seeking help from god, educational harmony, counseling, self-attending, commitment to one’s principles, marital consent.