ارزیابی مجازات‌های اجتماعی مندرج در لایحه مجازات اسلامی در پرتو الگوی جایگزینی

بررسی تاریخ تحول مجازات‌های اجتماعی حکایت از این دارد که این مجازات‌ها در قالب الگو‌های گوناگونی به کار گرفته شده‌اند. یکی از این الگوها، الگوی جایگزینی است. طرحی از مجازات‌های اجتماعی که در زمان نوشتن این سطور در فصل نهم از بخش دوم از کتاب اول لایحه مجازات اسلامی گنجانده شده، بر الگوی جایگزینی منطبق است. با عنایت به اینکه مقررات آن فصل از لایحه مزبور، خالی از ایرادات و نواقص الگوی جایگزینی نیست؛ بنابراین موفقیت مجازات‌های اجتماعی مندرج در آن لایحه، به طور جدی مورد تردید است. از این رو، پیشنهاد می‌گردد قانونگذار با پذیرش مجازات‌های اجتماعی به عنوان واکنش‌هایی «مستقل» و متناسب با هدف «اصلاح و درمان»، مقررات فصل نهم لایحه یادشده را اصلاح نموده، قلمرو اعمال مجازات‌های اجتماعی را گسترش دهد.