قاعده احترام مبنای مسیولیت مدنی مسلمانان نسبت به یکدیگر

فقیهان کوشیده‌اند نهاد فقهی ضمان قهری را در قالب قواعد گوناگونی مانند اتلاف، تسبیب، غرور، قاعده ید، تعدی و تفریط و سایر اسباب ارایه نمایند؛ بی‌آنکه روشن سازند این قواعد مبنای تعیین مسیول و یا مبنای مسیولیت است. در این تحقیق با روشن‌کردن جدایی این دو مبنا، قاعده احترام مبنای مسیولیت میان مسلمانان و قاعده لاضرر مبنای مسیولیت برای غیرمسلمانان معرفی شده است. تفاوت اصلی و ماهوی این دو مبنا در این است که مسلمانان نسبت به یکدیگر علاوه بر تکلیف به عدم تعرض به مال، جان و آبروی یکدیگر، به حفظ و انجام فعل مثبت و ایجابی نسبت به موارد مذکور مکلف‌اند، در حالی که نسبت به غیرمسلمان فقط تکلیف سلبی دارند و نباید به جان، مال و آبروی آنها تعرض نمایند.