بررسی تطبیقی مصلحت در مکاتب فردگرا و جمع‌گرای غربی و فقه امامیه

مکاتب غربی با اتکا به عقل بشری تلاش کرده‌اند، مصلحت را تبیین کنند. در این میان فردگرایان با تاکید بر مصالح فردی، دارای رویکرد مشخص و پایداری در تعریف مصلحت و روش تامین آن نبوده‌اند و دایماً بین توجه صرف به مصالح فردی و توجه نسبی به مصالح جمعی در نوسان هستند. جمع‌گرایان نیز با تاکید بر مصلحت عمومی در توجیه شیوه‌های تحقق آن دچار اختلاف نظر هستند. این رویکردها عموماً مصلحت را به معنای منافع مادی می‌دانند و از آن‌جا که پیامدگرا بوده و فاقد هنجار پیشینی هستند و شرایط را که دایم درحال دگرگونی است؛ در رویکرد خود لحاظ می‌کنند، لذا از ثبات لازم برخوردار نبوده و فاقد تعریف مشخصی از مصلحت و شیوه تامین آن هستند. این در حالی است که فقه امامیه در تعریف و تشخیص مصلحت و شیوه‌های تحقق آن در جامعه موازین و معیارهای باثباتی دارد و با وجود اینکه مصالح عمومی و مصالح فردی هر دو دارای اهمیت هستند؛ اما در صورت تعارض بین این دو، مصلحت عمومی مقدم شمرده می‌شود.