صحت یا فساد عقد استصناع (دیدگاه فقهای امامیه،‌ مذاهب اربعه و حقوق ایران)

قرارداد استصناع یا سفارشِ ساخت از قراردادهایی است که امروزه به دلیل کاربرد وسیع این عقد در بسیاری از جوامع در عرصه نیازهای شخصی و اجتماعی به صورتی گسترده رواج دارد. امروزه بسیاری از شرکت‌ها، نهادها و موسسات، کالاهایی را تقاضا می‌کنند که نه‌تنها هم اکنون موجود نیست؛ بلکه از ابتدا تا انتها باید اجزای آن با ویژگی‌های مورد نظر، طراحی و ساخته شود. در این موارد شرکت سازنده، اگر سفارش ساخت نداشته باشد، تن به ساخت این کالا نمی‌دهد. از آن‌جا که در ماده ?? قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، عقد استصناع به عقود مندرج در فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا اضافه گردید، بررسی مبانی صحت این عقد از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوالات هستیم که آیا عقد استصناع نزد متقدمین از فقهای امامیه و مذاهب اربعه‌ اهل سنت از مشروعیت برخوردار است؟ آیا وحدت نظری در این زمینه وجود دارد؟ جایگاه عقد استصناع در حقوق ایران چگونه است؟ نتایج به‌دست آمده، حکایت از صحت عقد استصناع دارد و دلایل عدم‌صحت عقد استصناع توسط شیخ طوسی قابل مناقشه است. گرچه دلایل ارایه‌شده برای صحت عقد استصناع، توسط عالمان حنفی نیز قابل پذیرش نیست. ولی در عین حال، اصول و ضوابط فقهی بر صحت این عقد دلالت دارد.