تحولات بین‌المللی در حوزه حمایت حقوقی از نشانه‌های جغرافیایی با تاکید بر فرش‌های ایرانی

حمایت حقوقی بین‌المللی از فرش‌های ایرانی با استناد به نهاد نشانه‌های جغرافیایی، تاثیر انکارناپذیری در اشتغال و همچنین صادرات غیرنفتی دارد. حمایت بین‌المللی راجع به نشانه‌های جغرافیایی از معاهدات مربوط به حمایت از مالکیت صنعتی و به طور خاص کنوانسیون پاریس (مصوب 1884م) آغاز شد و با تصویب معاهدات اختصاصی آن یعنی موافقت‌نامه مادرید (مصوب 1891م) و بعدها موافقت‌نامه لیسبون (مصوب 1958م) تکمیل شد. با وجود این، به دلیل وجود برخی خلاهای قانونی، موافقت‌نامه تریپس (مصوب 1994م) ضمن تحت پوشش قرار داد همه مصادیق مالکیت فکری و تعیین سازوکارهای اجرایی و ضمانت ‌اجراهای قوی به طور کامل‌تری به حمایت از نشانه‌های جغرافیایی پرداخت. حمایت کامل و موثر از فرش‌های ایرانی در قدم اول مستلزم ثبت آن مطابق موافقت‌نامه لیسبون و در مرحله بعد، پذیرش و اجرای قواعد و ضمانت اجراهای تریپس است؛ که می‌تواند به صورت جامع پاسخگوی نیازهای کشور در زمینه حمایت از فرش باشد. در این نوشتار پس از تعریف نشانه‌های جغرافیایی و بررسی عناصر آن، هریک از کنوانسیون‌ها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی در این باره مورد مطالعه قرار گرفته، نقاط ضعف و قوت آنها ذکر و در نهایت و پیشنهادهایی در این باره ارایه گردیده است.