تدوین قانون وضعیت اضطراری سلامت عمومی؛ ضرورت‌سنجی، ضوابط و معیارها

«حق بر بهداشت و سلامتی» یکی از حق‌های بنیادین شهروندی و ارکان اساسی در نظام بین‌المللی حقوق بشر محسوب می‌شود که ازجمله عوامل تهدیدکننده آن، شیوع بیماری‌های واگیردار است که می‌تواند منجر به ایجاد وضعیت اضطراری سلامت عمومی گردد؛ وضعیتی که باعث بروز خطر سلامت عمومی برای مردم می‌شود و نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای مدیریت و مهار آن است. با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا به عنوان مهم‌ترین مصداق بیماری‌های همه‌گیر در حال حاضر، این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش بوده که ضرورت، ضوابط و معیارهای تدوین قانون وضعیت اضطراری سلامت عمومی چیست؟ یافته‌ها بیان‌گر آن است که اولاً؛ هرچند نظم حقوقی کنونی ایران، ظرفیت‌هایی را برای تحقق‌بخشیدن به موارد مزبور در نظر گرفته اما با توجه به اقتضائات خاص وضعیت اضطراری سلامت عمومی، تصویب قانونی جامع و مستقل در این حوزه مفید و البته لازم قلمداد می‌شود. ثانیاً؛ مواردی همچون «پیش‌بینی ستاد مرکزی تصمیم‌گیری»، «اطلاع‌رسانی، شفافیت و پاسخگویی در مقابله با بیماری‌های همه‌گیر»، «شناسایی مسئولیت برای دولت و شهروندان»، «وضع محدودیت‌های ضروری ناظر بر سلامت عمومی» و «جرم‌انگاری رفتارهای تهدیدکننده سلامت شهروندان» به عنوان مهم‌ترین ضوابط و معیارهای ناظر بر قانون وضعیت اضطراری سلامت عمومی قابل شناسایی هستند.

formulation of the public health emergency law; necessity assessment, criteria and criteria

the right to health is considered one of the fundamental rights of citizenship and the basic pillars in the international human rights system, which among its threatening factors is the spread of infectious diseases that can lead to the creation of a public health emergency; a situation that causes public health risk for people and requires taking special measures to manage and control it. considering the epidemic of the corona virus as the most important example of epidemic diseases at present, this research, using the library method and descriptive-analytical approach, sought to answer the question that what are the necessity, rules and criteria for the formulation of the public health emergency law? the findings show that first; although the current legal system of iran has considered the capacities to realize the aforementioned cases, but considering the specific requirements of the public health emergency, the adoption of a comprehensive and independent law in this area is considered useful and of course necessary. secondly; cases such as prediction of the central decision-making headquarters, information, transparency and accountability in dealing with epidemic diseases, recognition of responsibility for the government and citizens, establishing necessary restrictions regarding public health and criminalizing behaviors that threaten the health of citizens they can be identified as the most important rules and criteria governing the public health emergency law.