رویکرد عدالت ترمیمی به دعاوی کیفری و مدنی ناظر بر حضانت در پرتو اصول میانجیگری

به دلیل اثربخشی ناپایدار بسیاری از واکنش های کیفری و نتایج مثبت برنامه های عدالت ترمیمی در پیشگیری از تکرار جرم و بزه دیدگی، ساز و کارهای ترمیمی حل و فصل اختلافات از جمله «میانجی‌گری کیفری» افزایش یافته است. به موازات این مهم، ضرورت تدوین استانداردها و شیوه‌های اجرای آن نقش مهمی در امکان تحقق اهداف عدالت ترمیمی دارد. تاکید این مقاله بر تبیین اصول میانجی‌گری کیفری در دعاوی حضانت اعم از دعاوی کیفری و مدنی و چالش‌های رعایت این اصول است. گرچه عدالت ترمیمی بیشتر ناظر بر دعاوی کیفری است، اما از آنجا که تفکیک دعاوی کیفری و مدنی در نهاد حضانت کار ساده‌ای نیست؛ تلاش بر این است که به صورت تلفیقی بیان شود.مقاله حاضر با روش «توصیفی تحلیلی» و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا، اصولِ حاکم بر میانجی‌گری کیفری در دعاوی حضانت را با مطالعه‌ی تطبیقی با قطعنامه شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل مصوب سال 2002 میلادی استخراج نموده و برای پاسخ گویی به پرسش تحقیق، روش کیفی با تکنیک مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته اتخاذ شده است. یافته‌های تحقیق که برآیند مصاحبه‌ با ده تن از قضات و وکلای دعاوی خانوادگی و بررسی پرونده‌های قضایی بوده است حاکی از آن است که میانجی‌گری کیفری در دعاوی حضانت با رعایت شش اصلِ پذیرش مسئولیت، رضایت طرفین، نظارت قضایی بر توافقات ترمیمی، بی‌طرفی میانجی‌گر، حفظ محرمانگی و سهیم کردن کودک در میانجی‌گری ، زمینه را برای تشخیص مصلحت طفل فراهم می‌کند و با به رسمیت شناختن بزه‌دیدگیشان باعث کاهش آسیب‌ها و خصومت‌ها می‌شود.

restorative justice approach to criminal and civil lawsuits regarding child custody according to the principles of mediation

principles governing restorative justice and criminal mediation as new principles in restorative criminal justice, officially entered the realm of legislative criminal policy in 2002 with the adoption of the un economic and social council resolution. one of the criminal cases in the family court is custody, which requires criminal mediation in the custody institution in order to protect the foundation of the family and the parent-child relationship, with emphasis on the said resolution. in this regard, recognizing the principles of criminal mediation and observing them will lead to a significant reduction in the volume of incoming cases to the courts. this research has been written with the aim of policy-making by collecting information in a documentary method in a descriptive-analytical method. finally, according to the principle of reducing criminal intervention in the field of family, a text can be proposed as a legal provision: respect for the interests of children in custody is mandatory: the principle of referring family disputes to restorative processes at all stages of criminal proceedings, the principle of admission of guilt, the principle of prohibition of invoking the defendant’s statements, the principle of mutual agreement, the principle of validity of agreements, the principle of immediate intervention, &the principle of neutrality and the principle of collective responsibility, the principle of the right to express the opinion of children in custody.&