واکاوی غرر موثر در فقه امامیه و حقوق ایران و مقایسه آن با حقوق مصر

امروزه برداشت‌های سنّتی از فقه امامیه و قوانین موضوعه مبنی برمشخص‌شدن همه ابعاد معامله در لحظه انعقاد، امری دشوار و در مواردی ممتنع شده است. ازسویی واکاوی در منابع فقهی در باب قاعده غرر و مجموع مقررات موضوعه نشان می‌دهد هر جهلی که در آن احتمال ضرر می‌رود موثر در بطلان قرارداد نیست و ازاین‌جهت ابهامات معاملی به دو شق موثر و غیرموثر در ایحاد غرر و بطلان عقد قابل تقسیم می‌باشد. مشابه این تقسیم‌بندی در حقوق مصر دیده می‌شود و غرر به «موثر» و «غیرموثر» تفکیک و دراین‌راستا غرری که مقتضای معاملات روز باشد و مورد اعتنای عرف عقلا نباشد، غیرموثر در بطلان محسوب می‌گردد. این تقسیم‌بندی در فقه امامیه نیز با اندکی تسامح قابل توجیه است؛ چراکه در فقه، غرر به‌معنای خطر بوده و خطر نیز احتمال ضرری است که عرف عقلا از آن اجتناب می‌کنند؛ بنابراین اگر عرف به‌جهت نیازهای اجتماعی و در عین حال قابل اغماض‌بودن ابهام از آن روی‌گردان نبوده، بلکه بدان اقبال ‌کند، چنین جهلی اساساً غرر محسوب نشده و یا به تعبیر مشتمل بر مسامحه حقوق دانان مصر، متضمن غرر غیر موثر در صحت یا بطلان قرارداد می باشد. در تحقیق حاضر با گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و دیجیتالی و با استفاده از روش تحلیلی نسبت به کشف حکم و تحلیل آن و ارائه راهکارها اقدام شده است.

an analysis of effective uncertainty in imami jurisprudence and iranian law and its comparison with egyptian law

today, traditional perceptions of the rules that all aspects of the deal are identified at the moment of concluding is difficult and in some cases has been abandoned. on the other hand, the analysis in the sources of jurisprudence on the rule of uncertainty and all of rules it shows any ignorance in which probability is harmed is not effective in invalidating the contract and therefore it can be divided into effective and ineffective and from dividing uncertainty into effective and ineffective interpretations of effective uncertainty’s theory . such a division is seen in egyptian law, and it is considered ineffective in the case of today transactions that are not rational. this division is also justified in imamiyya jurisprudence, because in jurisprudence, uncertainty means a danger and danger is a possibility of harm that the rational way avoids, therefore, if the custom has not turned away from ignorance for social needs, but rather succeeded, such an ignorance is not considered to be a pride and does not affect the validity or invalidity of the contract. in the present study, library and digital resources have been gathered through the use of analytical method to discover the sentence and offer suggestions