قاعده احترام، تکلیف یا مسئولیت

نهادهای ضمان و مسئولیت مدنی محصول فرایندی هستند که از مرحله‌های گوناگونی (وجود حق، پدیدساختن تکلیف و نقض تکلیف)  تشکیل می‌شود. قاعده‌های حقوقی و فقهی که در حوزه این نهادها نقشی بر عهده دارند، در یکی از این مرحله‌ها نقش خود را ایفا می‌کنند؛ براساس این‌که در چه مرحله‌ای اثرگذار باشند ماهیت و کارکرد آن‌ها متفاوت خواهد بود و فقط تاثیر در مرحله سوم به معنای دخالت مستقیم در مسئولیت مدنی است. یکی از قاعده‌های فقهی و حقوقی که در فرایند ضمان و مسئولیت مدنی نقش مهمی دارد، قاعده «احترام» است؛  در حالی که نسبت به اصل دخالت  آن در این فرایند اتفاق‌نظر وجود دارد، نوع و ماهیت آن مورد اختلاف است: آیا این قاعده به تنهایی شرط کافی برای اثبات مسئولیت مدنی و ضمان است یا فقط شرط لازم را فراهم می‌کند؟ برخی آن را به تنهایی از موجبات ضمان و مسئولیت مدنی می‌دانند و برخی دیگر نقش آن را فقط جعل یک تکلیف عمومی می‌پندارند که به تنهایی نمی‌تواند باعث ضمان و مسئولیت مدنی شود. در نوشتار پیش‌رو از نظریه تکلیف‌انگاری این قاعده جانب‌داری شده است.

The Rule of Respect: Duty or Responsibility

Daman and civil responsibility are outcomes of a process that get perfected through a series of acts. Fight and legal principles and rules that perform certain functions within these institutions exert their effects within those processes. Their identity and function depend on the specific phase wherein they are effective. One of the Fiqh and legal rules that is certainly effective in the process of Daman and civil responsibility. While there is a consensus on the origin of this effect, its type and nature have been subject to various interpretations. Some scholars regard it as a basis of Daman and civil responsibility, while others regard it devising a public duty which in itself cannot cause Daman and civil responsibility. Yet, according to other formulations, this rule fulfills both functions. The present paper delves into detailed discussions made by outstanding. Twelver Shiite ulema in support of the dutybound framework of this rule, hence their arguments proved tenable.