شرط پرداخت از مال معین در عقد ضمان

عقد ضمان در فقه امامیه و قانون مدنی ایران موجب نقل دین از ذمه مضمون‌عنه به ذمه ضامن می‌گردد نه ایجاد تضامن بین ضامن و مضمون‌عنه. بنابراین، اگر ضامن از اعتبار مالی و خوش‌حسابی بیشتری نسبت به مضمون‌عنه برخوردار نباشد، عقد ضمان علی‌القاعده نمی‌تواند وثیقه بیشتر و بهتری در اختیار مضمون‌له قرار دهد: عقد ضمان وی را با ذمه دیگری مواجه می‌کند و خطر دست نیافتن به طلب هنوز باقی است. یکی از راه‌های کاهش این خطر این است که ضمان به یک مال معین ارتباط داده شود؛ بدین صورت که در عقد شرط شود که دین از مال معینی پرداخت گردد. به نظر بسیاری از فقها چنین شرطی صحیح است. شرط مذکور آثار مهمی دارد که در این مقاله بدانها پرداخته شده است؛ از جمله این که تصرف ضامن در مال مورد شرط ممنوع است و مضمون‌له در استیفای دین خود بر سایر غرما مقدم است. از این لحاظ می‌توان شرط پرداخت از مال معین را نوعی توقیف خصوصی مال دانست. با این کار، ضامن از تصرف در مال ممنوع می‌شود و منافع مضمون‌له به طرز مناسبی تامین می‌گردد.