وضعیت اجرای طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده از دیدگاه ارایه دهندگان خدمات

در سال 1384 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت رفاه و سازمان بیمه خدمات درمانی اصلاحاتی را تحت عنوان «طرح نظام ارجاع و پزشک خانواده» در سیستم ارایه خدمات بهداشتی کشور مستقر نمودند. این طرح در این مرحله برای تمام روستاهای کشور و شهرهای زیر 20 هزار نفر جمعیت اجرا شد. سیستم عقد و اجرای قراردادها (یا احکام) در رابطه با ارایه دهندگان خدمات، نقش بارزی در استمرار اجرای طرح دارد. و وضعیت ارایه آموزش برنامه پزشک خانواده در ارتقای عملکرد پزشکان و ماماهای شاغل در این طرح نقش به سزایی دارد. این مقاله به بیان وضعیت موارد ذکر شده از دیدگاه ارایه دهندگان خدمات شامل پزشکان و ماماها پرداخته است. نوع این مطالعه مقطعی (cross – sectional) بوده و در سطح کشور انجام شده است. افراد مورد مطالعه شامل 1780 پزشک و 1772 ماما بودند. حدود 60 درصد پزشکان و همین حدود ماماها در مراکز روستایی ارایه خدمت کردند. یافته ها نشان داد که به حدود62 درصد پزشکان و 72 درصد از ماماهای مورد مطالعه، قرارداد یا حکم حقوقی تحویل داده شده بود. تنها 47 درصد پزشکان و 58 درصد از ماماهای مورد مطالعه ذکر نمودند که میزان دریافتی آنان مطابق قرارداد است و فقط 20 درصد پزشکان و 32 درصد از ماماها زمان پرداخت را مطابق قرارداد ذکر نموده‌اند. حدود 15درصد پزشکان و ماماهای ارایه دهنده خدمات هیچگونه آموزشی نداشته‌اند و سایرین نیز غالباً در ضمن خدمت آموزشهایی در این زمینه داشتند. حدود 80 درصد پزشکان و حدود 76 درصد ماماهای مورد مطالعه شرح وظایف خود را مشخص ذکر نموده‌اند. کمتر از 60 درصد پزشکان و 41 درصد از ماماهای مورد مطالعه برنامه مکتوب را در اختیار داشتند. به نظر می‌رسد ارایه مداخلات و اجرای آن در زمینه بهبود شرایط عقد قرارداد با ارایه دهندگان خدمات و نیز ارتقای آموزشی آنان از ضروریات تداوم برنامه پزشک خانواده است.