هزینه های کمرشکن در نظام سلامت ایران: مروری نظامند بر شواهد موجود

بحث تامین مالی نظام سلامت به شکل عادلانه، از مهمترین مباحث حوزه سلامت است به گونه‌ای که سازمان سلامت جهان در گزارش سال 2000 بر اهمیت این موضوع و در گزارش سال 2010 بر نحوه و شیوه‌های دستیابی به روش های تامین مالی عادلانه تاکید کرده است. از این رو مطالعات بی‌شماری در راستای تعیین میزان و روش های عادلانه سازی تامین مالی نظام سلامت صورت گرفته است. هدف مطالعه حاضر مروری بر مطالعات انجام یافته در این زمینه از منظر بررسی ابعاد عدالت در تامین مالی نظام سلامت با استفاده از شاخص میزان مواجه خانوارها با هزینه های کمر شکن در نظام سلامت ایران بود. برای دستیابی به اهداف مطالعه، با استفاده از کلید واژه های عدالت، تامین مالی، هزینه‌های کمر شکن، و نظام سلامت در پایگاه های دادهای pubmed، scopus، sid،magiran، irandoc و googlescholar، بدون محدودیت زمانی در دو زبان انگلیسی و فارسی مرور نظام مند انجام گرفت. در مجموع از تعداد 116 مطالعه شناسایی شده، تعداد 38 مطالعه که دارای معیارهای لازم مطالعه بودند که متن کامل آنها مورد بررسی قرار گرفت که از این تعداد در نهایت 19 مطالعه که پاسخ گوی اهداف مطالعه حاضر بودند وارد مطالعه شدند. 1/21 درصد مطالعات درصد مواجهه با هزینه‌های کمرشکن سلامت را در بیماران مورد بررسی قرارداده بودند و سایر مطالعات درصد مواجهه را در جمعیت‌های ساکن در یک محدوده جغرافیایی مطالعه کرده بودند. درصد مواجهه با هزینه‌های کمرشکن در نظام سلامت ایران بین 5/2 تا 5/72 درصد برآورد شده بود. بحث عدالت در تامین مالی نظام سلامت با استفاده از درصد مواجهه با هزینه‌های کمرشکن بصورت قابل توجهی در ایران مورد مطالعه قرار گرفته است که نتایج متفاوتی داشته است. چنین به نظر می‌رسد که درصد مواجهه با هزینه کمرشکن تا حد قابل توجهی تحت تاثیر جمعیت مورد مطالعه، محدوده جغرافیایی مورد بررسی و حجم نمونه مطالعه قرار دارد که در مطالعات آتی باید مد نظر قرار گیرد. بدیهی است که برآورد دقیق این شاخص به شناسایی و اجرای راهکارهای مناسب برای بهبود وضع موجود کمک خواهد کرد.