ابزارهای سنجش سواد سلامت: یک مرور نظام مند

سواد سلامت هم اکنون به عنوان یکی از اجزای مهم سلامت همگانی تلقی می‌شود. سواد سلامت به دلیل ایفای نقشی مهم بر نحوه تصمیم گیری اشخاص در زمینه‌های مرتبط با سلامت، ارتقای سطح سلامت جامعه و بالا بردن کیفیت ارایه خدمات بهداشتی درمانی، مورد توجه سیاستگذاران قرار گرفته است. بنابراین سنجش میزان سواد سلامت می‌تواند امری مفید و به عبارتی ضروری باشد تا از احتمال بروز خطرات ناشی از سواد محدود جلوگیری شود. ابزارها و مقیاس‌های متعددی برای سنجش سواد سلامت طراحی شده اند. این مطالعه با هدف مرور بر متون پژوهشی جهان پیرامون ابزارهای سنجش سواد سلامت از 1993 تا پایان سال 2012 میلادی انجام شد. در این بررسی نظام‌مند کلید واژه‌health literacy در عنوان مقالات و کلید واژه‌های ( tool, instrument, scale, questionnaire, measure) در عنوان و چکیده مقالات چاپ شده در پایگاه‌های علمی معتبر بین‌المللی مورد جستجو قرار گرفت و کلیه مقالات انگلیسی و مرتبط فهرست شد (1788 مقاله). سپس خلاصه مقالات بررسی شده و در چند مرحله موارد تکراری و غیر مرتبط از مطالعه حذف گردید. در نهایت 42 مقاله برای بررسی جامع و استخراج داده‌ها انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده، با تلخیص مطالب در قالب جدول و نمودار ارایه شد. وفق نتایج این مطالعه 23 ابزار اصلی سنجش سواد سلامت شناسایی شد. نتایج این مطالعه نشان داد ابزارهای موجود سنجش سواد سلامت علاوه بر پیچیدگی‌های خاص خود، جامع هم نیستند. نتیچه کلی حاصل از این مطالعه این بود که ابزار های سنجش سواد سلامت باید ساده، کوتاه و جامع باشند. همچنین با توجه به فقدان ابزاری بومی برای سنجش سواد سلامت در ایران، طراحی چنین ابزاری لازم به نظر می‌رسد.