عوامل موثر بر عملکرد جنسی در یایسگی: مروری بر متون پژوهشی

عملکرد جنسی جز مهمی از زندگی زنان است و تغییر در آن به خصوص در یایسگی، می‌تواند بر سلامت ایشان تاثیرگذار باشد. عملکرد جنسی زنان یایسه می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. هدف از این مطالعه مروری، بررسی عوامل موثر بر عملکرد جنسی زنان یایسه و شناسایی چالش های موجود بود. در مطالعه حاضر از مقالات ایندکس شده در پایگاه های اطلاعاتی اطلاعاتیpubmed ، science direct، iranmedex، google scular، embase ، scopus و sid استفاده شده است. در این بررسی کلیه عوامل موثر بر عملکرد جنسی زنان یایسه در سه حیطه جسمی، روانی ـ عاطفی و اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته اند. مجموعه مقالات بررسی شده شامل 46 مقاله در رابطه با یایسگی و عملکرد جنسی بوده که دربرگیرنده تحقیقات مربوط به 10 سال اخیر (از سال 2003 تاکنون ) بوده است. نتایج مطالعه نشان می داد که در حیطه جسمی، سن، کمبود استروژن ها، نوع یایسگی (طبیعی و جراحی)، مشکلات طبی مزمن، هیسترکتومی، مشکلات جنسی شریک جنسی، شدت نشانه های یایسگی (به جز گرگرفتگی)، سابقه زایمان سخت و وضعیت بهداشتی از عوامل موثر بر عملکرد جنسی شناخته شده اند. برخی نتایج متناقض در خصوص تاثیر میزان آندروژنها، درمان هورمونی، ورزش و فعالیت بدنی، شاخص توده بدنی و تاریخچه مامایی بر عملکرد جنسی زنان یایسه حاصل شد. در حیطه روان عاطفی، تمامی مطالعات تاثیر افسردگی و اضطراب را بر میزان عملکرد جنسی تایید نموده اند. در حیطه اجتماعی، عواملی شامل مصرف سیگار، کیفیت روابط با همسر، وفاداری شریک جنسی، آگاهی جنسی، دسترسی به مراقبت-های بهداشتی، سابقه طلاق یا مرگ همسر قبلی، زندگی جدا از همسر، و درک منفی از وضعیت سلامت زنان از عوامل موثر شناخته بودند. در مورد تاثیر تحصیلات، شغل، وضعیت اجتماعی و اقتصادی، مصرف الکل، مدت زمان زناشویی و تعداد مقاربت نتایج متناقضی حاصل شده. عوامل متعددی بر عملکرد جنسی زنان یایسه موثرند که در برخی موارد بررسی بیشتری مورد نیاز است.