مدیریت نظام سلامت و سزارین انتخابی در ایران: یک مطالعه کیفی

آمار سزارین انتخابی در اغلب کشورهای دنیا از جمله در ایران به طور چشمگیری در حال افزایش است و افزایش بی‌رویه‌ی آن به معضلی برای مسیولان سلامت بخش های بهداشت و درمان تبدیل شده است. از آنجایی که هنور نه تنها مطالعات منتشر شده ای که بهبود پیامدها را برای مادر و یا نوزاد را به روش سزارین انتخابی گزارش نماید وجود ندارد، بلکه نشان داده شده است که نسبت به زایمان به شیوه واژینال با پیامدهای ناگوار بیشتری همراه است. از سوی دیگر با تغییر سیاست‌های جمعیتی از تحدید موالید به سوی تشویق موالید، سزارین‌های تکراری که عمده دلیل سزارین های انتخابی محسوب می‌شوند با خطرات و پیامدهای بیشتری همراه خواهند بود. از این رو با توجه به هزینه‌هایی که به صورت‌های مختلف به نظام سلامت تحمیل می‌گردد، امری خیراخلاقی تلقی می‌شود. با وجود برنامه‌های ترویجی متعددی که اداره سلامت مادران وزارت بهداشت در سال‌های گذشته تاکنون به منظور کاهش سزارین طراحی و اجرا نموده است، هنوز راهکار مناسبی که بتوان از آن برای کاهش میزان سزارین انتخابی بهره گرفت مورد بحث است. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی چالش‌ها و راهکارهای مرتبط با حوزه مدیریت نظام سلامت از دیدگاه صاحب‌نظران برای کاهش میزان سزارین بوده است که به شیوه کیفی طراحی گردید. یازده مصاحبه عمیق فردی مبتنی بر هدف بر اساس راهنمای مصاحبه با ماما، متخصص زنان و متخصص جامعه‌شناسی در حوزه‌‌های مختلف شغلی انجام شد. جهت افزایش صحت و استحکام داده‌ها قابلیت پذیرش، قابلیت اعتماد، قابلیت تایید و قابلیت انتقال داده ها مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل داده‌های کیفی منجر به تولید چهار مفهوم استانداردسازی، آموزش، اصلاح و وضع قوانین و مقررات و نظارت بر عملکرد گردید. هرگونه کاهش در میزان آمار سزارین ضمن این که به هماهنگی‌های بین بخشی نیاز مند است، وابسته به مداخله جدی مجموعه مدیریتی نظام سلامت است.