تحلیل چارچوب؛ شیوه ای برای تحلیل داده‌های کیفی

تحلیل چارچوب اولین بار در دهه 1980 توسط پژوهشگران مرکز ملی پژوهش‌های اجتماعی انگلستان به عنوان شیوه‌ای برای مدیریت و تحلیل داده‌های کیفی در پژوهش‌های کاربردی معرفی شد. هدف از این نوشتار، معرفی رویکرد تحلیل چارچوب، مراحل و روش انجام آن به عنوان شیوه‌ای منظم در تحلیل داده‌های کیفی است. به‌منظور دست‌یابی به مستندات علمی مرتبط با شیوه تحلیل چارچوب، جستجوی الکترونیک با استفاده از کلید واژه‌های مناسب به دو زبان فارسی و انگلیسی در پایگاه‌های اینترنتی (بانک اطلاعات نشریات کشور (magiran)، بانک اطلاعات مقالات علوم پزشکی ایران (iranmedex)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (sid)، pubmed، sciencedirect، interscience، ovid، proquest، google) انجام شد و تعداد محدودی شواهد علمی در این زمینه به‌دست آمد. برخی از این شواهد، به مقالاتی در حوزه‌های علوم بهداشتی و علوم اجتماعی اختصاص داشتند که برای انجام پژوهش از رویکرد کیفی و برای تحلیل داده‌ها از شیوه تحلیل چارچوب استفاده نموده و برخی دیگر به توضیح پیرامون مراحل انجام تحلیل چارچوب پرداخته بودند. تحلیل چارچوب، رویکردی سلسله مراتبی و پنج مرحله‌ای است که برای طبقه‌‌بندی و سازماندهی داده‌ها بر اساس درون‌مایه‌های کلیدی، مفاهیم و طبقات پدیدار شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رویکرد در پژوهش‌های حوزه خدمات بهداشتی به دلیل وضوح و شفافیت مراحل انجام تحلیل، انعطاف‌پذیری و سهولت کاربرد به‌ویژه برای پژوهشگران کیفی تازه کار بسیار مورد توجه قرار گرفته است.