محاسبه بهای تمام شده خدمات رادیولوژی با استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)

خدمات ارایه شده توسط بخش‌های تشخیصی بیمارستان، از جمله واحدهای هزینه‌ای هستند که بخش عمده‌ای از هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. هدف از این پژوهش تعیین بهای تمام شده خدمات رادیولوژی برای سالهای 1389 و 1390 در چهار بیمارستان عمومی آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اردبیل است. پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی است که به‌صورت مقطعی و گذشته‌نگر انجام گرفته است. به منظور جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از یکسری فرم‌های استاندارد شده وزارت بهداشت و همچنین مشاهده اسناد و مدارک موجود در بخش‌ها و واحدهای اداری و پشتیبانی داده‌های مورد نیاز استخراج شده و با استفاده از نرم افزار excel، قیمت تمام‌شده خدمات رادیولوژی با بهره‌گیری از روش هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت، طی سالهای مورد نظر محاسبه شد. بخش اعظم هزینه‌ها در هر چهار بیمارستان مورد مطالعه مربوط به هزینه‌های مستقیم بود که در میان این هزینه‌ها نیز هزینه‌های انواع فیلم‌های رادیولوژی و پرسنلی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده بودند. متوسط بهای تمام شده واحد خدمات رادیولوژی مورد نظر برای چهار بیمارستان‌ امام (ره)، دکتر فاطمی، علوی و بوعلی در سال 1389 به ترتیب برابر با 102737، 90968، 96422 و 80459 ریال و در سال 1390 به ترتیب برابر با 112530، 108280، 1072422 و 10325 ریال برآورد گردید. بهای تمام شده یک واحد از خدمات رادیولوژی در این مطالعه نسبت به سایر مطالعه‌ها تفاوت چشمگیری را نشان داد. از دلایل این امر می‌توان به گذشت زمان و نیز افزایش قابل توجه نرخ تورم در بخش سلامت به ویژه پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها اشاره نمود. به نظر می‌رسد بار ارجاع بیماران و مشکلات مربوط به مدیریت مالی بیمارستانها از لحاظ برنامه‌ریزی و تخصیص منابع و ظرفیت‌ها، منجر به افزایش متوسط هزینه خدمات رادیولوژی در مراکز مورد مطالعه شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که بین قیمت واقعی خدمات رادیولوژی و تعرفه‌های مصوب تفاوت وجود دارد، و این تفاوت با بیشتر شدن تعداد تخت‌های فعال و تخصصی‌تر شدن بیمارستان افزایش می‌یابد بدین منظور بیمارستانهای مذکور جهت ارایه خدمات مطلوب و رضایت‌بخش نیازمند ترمیم ساختار مالی و یا حتی معافیت‌ها و بخشودگی‌هایی در هزینه‌های خود هستند.