پیشگیری از مصرف دخانیات در نوجوانان: ارزشیابی کارآیی نظریه رفتار برنامه ریزی شده

طراحی روش‌های موثر برای پیشگیری از استعمال دخانیات در نوجوانان ضروری است. یکی از نظریه‌های تغییر رفتار که به‌طور موفق در طراحی برنامه‌های پیشگیری از مصرف دخانیات به‌کار رفته، نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده است. پژوهش حاضر با هدف پیشگیری از مصرف دخانیات در نوجوانان، با استفاده از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده انجام شده است. در این مطالعه نیمه تجربی 280 دانش‌آموز شرکت داشتند که به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تخصیص یافتند (140 نفر در هر گروه). قبل از مداخله، هر دو گروه پرسشنامه‌ای را که بر اساس نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده و مصرف دخانیات طراحی شده بود تکمیل کردند. بر اساس اطلاعات به‌دست آمده از پیش آزمون، برنامه آموزشی طراحی و اجرا شد. شش ماه بعد از مداخله اطلاعات هر دو گروه با استفاده از همان پرسشنامه اولیه جمع‌آوری و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد بعد از مداخله آموزشی میانگین نمره سازه‌های نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده (آگاهی، نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتاری درک‌شده و قصد رفتاری) در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به‌طور معنی‌دار افزایش یافته بود. همچنین میزان مصرف دخانیات در گروه آزمون از 25 درصد قبل از آموزش به 5/10درصد بعد از آموزش کاهش یافته و این کاهش از لحاظ آماری معنی‌داری بود (001/0p < ). این مطالعه از اجرای برنامه آموزشی بر اساس نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده در پیشگیری از مصرف دخانیات در نوجوانان حمایت کرد.