ارزیابی الگوی نسخه نویسی در ایران: مرور دامنه ای

مقدمه: دارو و تجویز آن یکی از موضوعات راهبردی در حوزه سلامت است. تجویز منطقی دارو و تلاش در جهت مصرف مناسب، بی‌خطر و کارآمد دارو، از ماموریت های اصلی سیاستگذاران حوزه سلامت کشور است. این مطالعه با هدف مرور مطالعات انجام شده در کشور در زمینه الگوی تجویز دارو  انجام شده است.مواد و روش کار: پژوهش حاضر به صورت مرور دامنه‌ای با استفاده از  دستورالعمل آرسکی و اومالی استفاده شد پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی و فارسی مورد بررسی در این مطالعه scopus،web of science، pubmed، magiran و sid بودند. کلید واژه های رایج مرتبط با موضوع مورد مطالعه شامل prescription، rational use، rational utilization، rational consumption، overconsumption، overutilization، utilization management، inappropriate utilization و iran به زبان انگلیسی و مصرف منطقی، مصرف غیر منطقی، تجویز منطقی، تجویز غیر منطقی به زبان فارسی بود. مطالعات منتشر شده به زبان غیر فارسی و انگلیسی، کتابها و پایان نامه ها و کنفرانس ها، مطالعاتی به جز پژوهش های اصیل، مطالعاتی که متن کامل مقاله در دسترس نبود و مقالات چاپ شده قبل از سال 2010 از مطالعه خارج شدند.یافته ها: در مرحله اول جستجو 2846 مقاله استخراج گردید که در نهایت 22 مقاله کامل در این مرور بررسی شدند. از مجموع مطالعات 16 مقاله به زبان انگلیسی و 7 مقاله به زبان فارسی چاپ شده بود. حدود 74 درصد مطالعات، نسخ دارویی گروه خاصی از ارائه دهندگان را بررسی کرده بودند و 13 درصد مطالعات بر وضعیت تجویز دارو در گروه سنی سالمندان متمرکز شده بودند.تعداد اقلام دارو در نسخه از 2 قلم در هر نسخه تا 4/5 قلم در نسخه در مطالعات مختلف، متغیر بود. نسخ حاوی حداقل یک داروی آنتی بیوتیک در مطالعات از 8/8 درصد (درمان در منزل سالمندان) تا 97/6 درصد (دندانپزشکان شهر قم) گزارش شده بود. میزان نسخ حاوی داروی تزریقی نیز در مطالعات مختلف از 9/3 درصد تا 58/9 درصد گزارش شده بود. بدیهی است که تفاوت جمعیت گیرندگان و ارائه دهندگان خدمات دلیل اصلی اختلاف شاخصهای نسخه نویسی در مطالعات مختلف بود. نتیجه گیری: بررسی روند شاخص ها در مقالات نشانگر بهبود نسبی وضعیت تجویز دارو در کشور بود که نشان دهنده موفقیت سیاستگذاری های کشور در زمینه تجویز و مصرف دارو است. با این حال تا دستیابی به استاندارد های جهانی باید اجرای سیاستهای اصلاح الگوی نسخه نویسی در کشور به خصوص برای گروههای پر خطر جزو اولویتهای نظام سلامت کشور باشد.

evaluation of drug prescription patterns in iran: a scoping review

objective(s): drug prescription is one of the strategic issues in the field of health. rational prescription of medicine and efforts towards appropriate, safe and efficient use of medicine are one of the main missions of health policy makers in the country. this study was conducted with the aim of reviewing the studies was done in the country in the field of drug prescription pattern.methods: the present research was a scoping review using the arsky and o’malley protocol. the english and persian databases examined in this study were scopus, web of science, pubmed, magiran and sid. searched keywords were prescription, rational use, rational utilization, rational consumption, overconsumption, overutilization, utilization management, inappropriate utilization, and iran in english and persian. original research articles published in journals in english or persian that estimated who prescribing indicators were included to the review. studies published in other languages, books, theses, conference papers, review studies, articles whose full text was not available and articles published before 2010 were excluded from the study.results: in the first stage 2846 citations were retrieved. after considering all inclusion and exclusion criteria 22 full articles were reviewed. about 70% of articles were published in english. 74% of studies focused on the prescription of a specific group of providers and 13% focused on drug administration in elderlies. the average number of drugs per prescription varied from 2 to 4.5 items in different studies. the percentage of prescriptions included antibiotics reported between 8.8 for elderlies’ home health care to 97.6 for dentists’ prescriptions. the prescriptions included injections also varied from 9.3 to 58.9 in medical interns and general practitioners in kerman.conclusion: the trend of drug prescription reflects the success of the country’s policies toward rational use of drugs. however, to achievement the global standards, the implementation of policies to improve the prescription pattern in the country should be a priorities of health system.