کیفیت خدمات قبل از زایمان در مراکز بهداشتی ـ درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

در این مطالعه مقطعی، وضعیت ارایه خدمات مراقبتی در سه بعد ساختار، فرایندها و پیامد مورد ارزیابی قرار گرفت. روش نمونه گیری غیرتصادفی سهمیه‌ای و تعداد نمونه 600 مورد مراقبت قبل از زایمان در 12کلینیک قبل از زایمان مراکز بهداشتی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه و چک لیست مشاهده ساختار، چک لیست مشاهده فرایندهای مراقبتی و پرسشنامه رضایتمندی مراجعان بود. در این مطالعه 600 مورد ارایه مراقبت به مراجعان با میانگین سن بارداری 9.42±29.32 هفته مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی در حیطه فرایندهای مراقبتی نشان داد که میزان تطابق با وضعیت مطلوب در حیطه‌های: مشاوره قبل از زایمان 21.24± 55.49 درصد، تاریخچه گیری 11.35±48.71 درصد، علایم حیاتی 10.55±53.41 درصد،‌ معاینات عمومی در مراجعان بار اول 13.23± 30.22 درصد، ‌معاینات مامایی 27.01±91.77 درصد،‌ آزمایشات خون 21.89±93.83 درصد،‌ آزمایش ادرار 26.29±86.85 درصد و سونوگرافی 4.3± 95.7 درصد بود. میزان تطابق با وضعیت مطلوب در حیطه‌های آموزش سلامت فردی و آموزش علایم خطر نیز به ترتیب 17.10 ±6.54 و 27.09 ± 39.67 درصد بود. در حیطه ساختار میزان تطابق امکانات در اتاق معاینه 10.29±98.33، در اتاق انتظار 18.96±79.16، شرایط فیزیکی 14.79± 94.44 و وسایل و تجهیزات 7.22± 90.55 و امکانات رسانه‌ای 12.68± 51.38 درصد بود. ارزیابی رضایتمندی مددجویان در حیطه پیامد خدمات نشان داد که میانگین میزان رضایت مراجعان از ساختار خدمات 15.04±73.76 درصد و از ارایه مراقبت‌ها 13.13±70.54 درصد است. نتایج این مطالعه نشان داد که به رغم ارایه نسبتاً مطلوب معاینات مامایی و آزمایشات پاراکلینیک، ارایه سایر مراقبت‌ها و آموزش مشاوره دارای وضعیتی متوسط یا نامطلوب بود. مشاوره و آموزش یکی از اهداف مهم در ویزیت‌ها و مراقبت‌های دوران قبل از زایمان است که نیاز به برنامه ریزی و اجرای دقیق دارد. غربالگری خطرات روانی ـ اجتماعی و برنامه ریزی برای ارجاع مراجعان در معرض این خطرات باید مورد توجه قرار گیرد.