الگویی برای مدیریت موثر انجمن‌های علمی تخصصی علوم پزشکی

در بررسی متون انجمن‌های علمی به عنوان «بنیان‌های جامعه مدنی» نامیده شده‌اند و رابط تخصصی و پلی بین دولت و مردم محسوب شده و به عنوان ناظر بی‌طرف و امین نقش ایفا می‌کنند. در این مطالعه توصیفی پس از بررسی متون علمی و تشکیل جلسات بحث گروهی متمرکز با روسای چند انجمن علمی منتخب در شورای مشورتی کمیسیون انجمن‌های علمی، 5 حیطه کارکردی و 48 عامل موفقیت انجمن‌ها در قالب یک الگوی مفهومی پیش‌نویس شد. برای تکمیل عوامل موفقیت و اولویت‌بندی آنها پرسشنامه‌ای با سوالات باز و سوالات بسته با طیف لیکرت تدوین شده و از کلیه انجمن‌های علمی نظرخواهی شده و نتایج تحلیل شد. بر اساس الگوی مفهومی مدیریت موثر انجمن‌های علمی از میان پنج حیطه کارکردی انجمن‌ها، از نظر پاسخ‌دهندگان دو حیطه ارتباط با حاکمیت و فعالیت‌های شبکه‌ای (ملی و بین‌المللی) بیشترین تاثیر در موفقیت یک انجمن علمی دارد. همچنین داشتن «هیات مدیره موثر» با ویژگی‌های علاقه‌مندی و انگیزه، تعهد، قدرت نفوذ، صرف وقت برای انجمن، ارتباط موثر با اعضا و داشتن روحیه کار جمعی مهم‌ترین عامل موفقیت یک انجمن است. عوامل دیگر به‌‌ترتیب اهمیت عبارت است از: داشتن منابع مالی، برنامه، مکان مناسب، انتشارات، آموزش، فعالیت‌های علمی و جذب نیرو و همکاری با ارگان‌ها. هر یک از انجمن‌ها تجربیات قابل توجهی در 5 حیطه کارکردی داشته‌اند که برجسته‌ترین و بیشترین تجربیات در«حیطه متخصصین» بوده‌ است. ایجاد حساسیت در انجمن‌های علمی نسبت به انتخاب هیات مدیره توانمند اولین قدم در موفقیت یک انجمن علمی محسوب می‌شود. کمی تجربیات قابل طرح در زمینه ارتباط انجمن‌ها با مردم ضرورت آموزش بیش از پیش انجمن‌ها در زمینه ایفای نقش در حیطه مردم را متذکر می‌شود؛ چراکه انجمن‌های علمی به عنوان معتمد مردم در بیان الزامات حفظ و ارتقای سلامتی محسوب می‌شوند برای تقویت این حیطه در انجمن‌ها بازنگری در اساسنامه فعالیت آنها ضروری است. موافقت صد درصدی اعضا با 48 عامل موفقیت یک انجمن نشان می‌دهد که الگوی طراحی‌شده برای مدیریت موثر یک انجمن مورد قبول اکثریت بوده و با اطلاع رسانی این الگو و مصادیق آن می‌توان توانمندی انجمن‌ها را ارتقا داد. معرفی کارکردهای ذاتی و بالقوه یک انجمن علمی به سیاست‌گذاران و مدیران موجب خواهد شد تا نگاه حاکمیت برای مشارکت‌دادن انجمن‌های علمی بیش از پیش تغییر یابد و نقش آنها در امور حاکمیتی برجسته‌تر شود؛ چراکه خود انجمن‌ها این عامل را به عنوان مهم‌ترین‌ها در موفقیت فرض کرده‌اند.