نقش بنیان‌های اخلاقی در پیش‌بینی صداقت علمی با میانجیگری جهت‌گیری دینی

مقدمه: صداقت علمی یکی از مباحث مهم در حوزه آموزش است. امروزه اغلب موسسات علمی و حتی مجلات مختلف علمی و پژوهشی به دنبال راهی برای جلوگیری از تقلب، سرقت و جعل علمی هستند و سیاست‌هایی در این حوزه به کار گرفته‌اند. شناخت مولفه‌های اثرگذار بر وجود صداقت علمی گامی مهم درجهت یافتن راهی بهتر برای تقویت آن است. مولفه‌های دینی و اخلاقی از مهم‌ترین متغیرها در حوزه صداقت تحصیلی هستند که در این پژوهش به عنوان متغیرهای اثرگذار بر صداقت علمی انتخاب شده‌اند.مواد و روش کار: 544 نفر از دانشجویان در حال تحصیل در استان تهران (413 زن و 131 مرد) به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده در این پژوهش مشارکت کردند و به سوالات سه پرسشنامه بنیان‌های اخلاقی (mfq)، جهت‌گیری دینی چرخشی (croi) و تقلب علمی پاسخ دادند. به منظور دستیابی به نمره صداقت علمی، نمرات حاصل از تقلب علمی معکوس شدند. داده‌ها به کمک نرم‌افزارهای spss 26 و amos 24، با روش مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل شدند و برازش نهایی مدل مفروض بررسی شد.یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان پژوهش 96/23 و انحراف استاندارد آن 43/6 به دست آمد. میانگین سنی شرکت‌کنندگان پژوهش  و انحراف استاندارد آن 6/43 به دست آمد. یافته‌های اولیه پژوهش حاکی از آن بودند که بین صداقت علمی با جهت‌گیری دینی و نمره کل بنیان‌های اخلاقی همبستگی معنادار در سطح 0/01 وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از بوت استراپ نشان داد که مسیر اثر بنیان‌های اخلاقی به صداقت علمی مثبت و معنادار و مسیر اثر بنیان‌های اخلاقی به صداقت علمی با میانجی‌گری جهت‌گیری دینی غیرمعنادار است. همچنین مدل مفروض از برازش خوبی برخوردار بود.نتیجه‌گیری: جهت‌گیری دینی، رابطه بین بنیان‌های اخلاقی و صداقت علمی را به طور کامل میانجی‌گری می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت با افزایش نمرات در بنیان‌های اخلاقی، جهت‌گیری دینی تحت تاثیر قرار گرفته و صداقت علمی را افزایش می‌دهد.

the effect of moral foundations in predicting scientific integrity with the mediation role of religious orientation

objective(s): the current study was conducted aiming to assess the effect of moral foundations on academic integrity through the mediation of religious orientations.methods: this was a cross sectional study on 544 (413 females & 131 males) convince sample of students of tehran universities in iran. the required data were collected using a multi-part questionnaire including demographic information, the moral foundation questionnaire (mfq), the circumplex religious orientation inventory (croi), and the academic dishonesty. then data were analyzed using structural equation modelling (sem) and bootstrap test was used to check the mediating role of variables.results: the mean age of participants was 23.96 ± 6.43 years ranging from 17 to 53. the results showed that there was a positive and significant correlation between academic integrity and moral foundations (r=0.14, p<0.01). also the correlation between academic integrity and religious orientation were significant (r=-0.18-0.21, p<0.01). based on the findings moral foundations and academic integrity had a statistically significant direct relationship (p<0.001), but through the mediation of religious orientation, this relationship was not significant, which indicated that there was a full mediation effect.conclusion: the findings suggest that religious orientation mediates the relationship between moral foundations and academic integrity. in general, it seems that by increasing moral foundations, religious orientation could be affected and in turn academic integrity will be increased.