برنامه کشوری راه اندازی خانه های سلامت‌‌ ویژه دختران در معرض آسیب اجتماعی؛ اهداف، الگوی خدمت، چالش ها و راه آینده

مقدمه: دختران فراری پس ازترک خانه با مسائل تهدید کننده سلامت جسمی، روانی و اجتماعی مواجه می شوند. یکی از برنامه های اجرا شده سازمان بهزیستی راه اندازی مراکز جداگانه و خاص این افراد در کل کشور می باشد. این مطالعه با هدف تبیین اهداف، الگوی خدمت، چالشها و راهکارهای بهبود این برنامه انجام شد.مواد و روش کار: یک مطالعه کیفی در سال 1395 انجام شد. شرکت کنندگان در مطالعه شامل مدیران و کارشناسان ادارات کل سازمان بهزیستی در 31 استان کشور،21 عضو از میانجیان مردمی و سازمان‌های همکار و ذینفع و 6 نفر از مدیران ارشد ستادی و کارشناسان مسئول معاونت اجتماعی سازمان بهزیستی کل کشور بودند. جهت جمع آوری داده ها از سه روش تحلیل اسناد و مستندات و مصاحبه عمیق فردی و بحث گروهی استفاده گردید و داده ها با روش تحلیل محتوا بررسی شد.یافته ها: خانه های سلامت ویژه دختران در معرض آسیب اجتماعی، از سال 1378 تاکنون در کلیه استانهای کشور راه اندازی شده است. اهداف برنامه، حمایت و نگهداری از دختران در معرض آسیب اجتماعی، فراهم نمودن زمینه های تحصیل، اشتغال، خودکفایی و استقلال این افراد و شناخت استعدادها و توانمندی‌ها و هدایت آنها جهت استفاده از توانمندی‌هایشان است. این برنامه با چالش هایی شامل آگاهی و نگرش نامطلوب مردم و مسئولین، همکاری ناکافی صدا و سیما برای اطلاع رسانی، توزیع نامناسب و اختصاص ناکافی اعتبارات مالی، تعهدات ناکافی جهت اجرایی سازی تفاهم نامه ها مواجه است. راهکارهای پیشنهادی جهت بهبود برنامه شامل افزایش آگاهی ذینفعان، بازنگری دستورالعمل های مربوطه، تقویت و به روز رسانی بسته های آموزشی، تدوین پروتکل شناسایی زودرس مخاطبان، ایجاد زمینه های ادامه تحصیل و اشتغال جهت مددجویان، تقویت و گسترش مکان های و برنامه فرصت های گذران مناسب اوقات فراغت دختران، تقویت هماهنگی بین بخشی، تصویب و اصلاح قوانین قضایی در جهت حمایت از این دختران است.نتیجه گیری: به رغم خدمات ارائه شده در برنامه راه اندازی خانه های سلامت‌‌ ویژه دختران در معرض آسیب اجتماعی، این برنامه با چالشهایی در سطح دولت و مردم مواجه است. به منظور بهبود وضعیت موجود، به کارگیری راهکارهای پیشنهادی به همراه بازنگری و اصلاح فرآیندهای مرتبط ضرورت دارد.

national program for health homes for girls at risk of social harms; goals, role models, challenges, and future path

objective (s): after leaving home, runaway girls face many problems that threaten their physical, mental, and social health. one of the programs implemented by the welfare organization is the establishment of separate and special centers for these people throughout the country. this study was conducted to explain the goals, service model, challenges and strategies to improve this program.methods: a qualitative study was conducted in 2016. participants in the study included managers and experts from the departments of the welfare organization in 31 provinces, 21 members from the public mediators and partner organizations and 6 senior managers and experts in charge of the social deputy of the welfare organization. in order to collect data, three methods of document analysis and indepth interviews and focus group discussion were used and the data were analyzed by content analysis.results: health centers for girls exposed to social harms have been set up in all provinces of the country since 1999. the goals of the program are to support and care for girls exposed to social harms, to provide them with education, employment, selfsufficiency and independence, and to recognize their talents and abilities and guide them to use their abilities. the program faces challenges including poor public awareness and attitudes, insufficient cooperation broadcasting information, inadequate distribution, and inadequate allocation of financial budget, and insufficient commitments to implement the memorandums. recommended solutions to improve the program include increasing the awareness of stakeholders, reviewing relevant guidelines, strengthening and updating training packages, developing an early audience identification protocol, creating opportunities for continuing education and employment for clients, strengthening and expanding places and programs. it is suitable for girlschr('39') leisure time, strengthening intersectoral coordination, passing and amending judicial laws in order to protect these girls.conclusion: despite the services provided in health homes for runaway girls, it faces the challenges at the government and public levels. in order to improve the current situation, it is necessary to use the proposed solutions along with reviewing and correcting related processes.