ابعاد و مولفه‌های موثر در طراحی بسته خدمات پایه سلامت در ایران: رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی

مقدمه: بسته خدمات پایه سلامت حداقل مجموعه خدمات بهداشتی و درمانی ضروری است که همه مردم باید به آن دسترسی داشته باشند؛ ولی درباره خدمات گنجانده شده در یک بسته و یا خدماتی که باید در آن گنجانده شود، اجماعی وجود ندارد. این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد و مولفه‌های موثر در طراحی بسته خدمات پایه سلامت در ایران انجام شد.مواد و روش کار: یک مطالعه ترکیبی انجام شد. در بخش کیفی، 25 مصاحبه عمیق فردی با صاحب‌نظران وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه گر و سازمان برنامه و بودجه انجام شد و داده‌ها با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش کمی 285 نفر از مدیران و اعضای هیات علمی وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر و 12 دانشگاه علوم پزشکی در مطالعه شرکت کردند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای در دو بخش، شامل مشخصات دموگرافیک و ارزیابی 58 معیار، جمع‌آوری و از نرم‌افزارهای spss.23 و 3.2.8.smartpls جهت تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. یافته ها: 8 بعد در اولویت بودن برای سلامت، ساختار و ظرفیت نظام ارائه خدمت، مطالبات مردمی، هزینه اثربخشی، بهره‌مندی، منابع مالی، مقبولیت اجتماعی خدمت و تعهدات و مطالبات حاکمیت جهت طراحی بسته خدمات پایه سلامت شناسایی شدند که 57 مولفه با بار عاملی قابل قبول در زیر این 8 عامل قرار گرفتند. با توجه به شاخص نیکویی برازش در تحلیل عاملی، عملکرد کلی مدل پژوهش در حد مطلوب بود.نتیجه گیری: قرار دادن خدمات سلامت‌نگر و پیشگیری‌کننده در بسته خدمات به جهت ترغیب جمعیت تحت پوشش به استفاده از خدمات و ارتقای سطح سلامت در کشور، ایجاد گروه نظارت بر اجرای بیمه سلامت و ارزیابی آن جهت دسترسی بهتر و مناسب به هدف کلی یعنی پوشش همگانی و تدوین بسته‌ای جامع به نحوی که همه افراد تمایل داشته و رضایت به استفاده از خدمات داشته باشند، در طراحی بسته خدمات پایه سلامت حائز اهمیت است.

Dimensions and Components for Designing the Basic Health Services Package in Iran: Exploratory and Confirmatory Factor Analyses

Objective (s): The basic health services package is the minimum set of essential health services that all people should have access to it, but there is no consensus on the services included in a package or the services to be included. The aim of this study was to identify the dimensions and components for designing a basic package in Iran.Methods: This was a mixed method study. In qualitative phase 25 indepth individual interviews were conducted with experts from the Ministry of Health, incurrence organization and the Planning and Budget Organization, and the data were analyzed using content analysis method. In the quantitative phase 285 managers and faculty members were selected from the Ministry of Health, insurance organizations, and 12 universities of medical sciences. Data were collected using a twopart questionnaire, including demographic characteristics and evaluation of 58 criteria, and analyzed using SPSS.23 and Smartpls.3.2.8 software for exploratory and confirmatory factor analyses.Results: 8 Dimensions of community health priority, structure and potential capacity of service delivery system, peoplechr('39')s demands, cost effectiveness, benefits, funding, social acceptance of service, and governance obligations and requirements for designing a basic health services package were identified, of which 57 components were classified under these eight factors. According to the goodness of fit index in factor analysis, the overall performance of the model was strong (GOF = 0.8).Conclusion: It is important to design a basic health service package. The basic health services package needs to be comprehensive and accessible so that all individuals are willing and satisfied to use the services.