وضعیت توزیع دندان پزشکان بخش دولتی و پرداختی خانوار برای خدمات دندان‌پزشکی در ایران

مقدمه: بهداشت دهان و دندان یکی از مهم ترین مولفه های تاثیرگذار بر سلامتی افراد است که هزینه های بالای درمان، کمبود منابع مالی و نیروی انسانی از موانع دسترسی به خدمات دندانپزشکی به شمار می رود. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت توزیع دندان پزشکان بخش دولتی و پرداختی خانوار برای خدمات دندان پزشکی در ایران طراحی و اجرا گردید.مواد و روش کار: مطالعه توصیفیتحلیلی حاضر به صورت مقطعی و با استفاده از داده‌ های پیمایش ملی هزینهدرآمد خانوار بین سال های 13961391 طراحی و اجرا شد. به منظور سنجش توزیع نیروی انسانی و پرداختی خانوار از ضریب جینی استفاده شد. همچنین در مطالعه حاضر کلیه تحلیل ها به کمک نرم افزار کاربردی ms excel 2013 انجام شدیافته ها: در کل کشور 56/5 دندان‌پزشک به ازای هر هزار نفر وجود داشت. استان‌های قزوین، همدان، یزد، مازندران و ایلام بیشترین میانگین و استان‌های البرز، لرستان، قم، خوزستان و خراسان رضوی کمترین میانگین تعداد دندان‌پزشک را دارا بودند. ضریب جینی توزیع دندان پزشکان در سال 1391، 0/41 و با کاهش جزیی در سال 1396 به 0/40 رسیده است. همچنین ضریب جینی پرداختی هزینه‌های دندان‌پزشکی خانوار در سال1391 در مناطق روستایی 0/68 و در مناطق شهری 0/66 و در پایان دوره مطالعاتی در سال 1396 در مناطق روستایی و شهری بترتیب به 0/70 و 0/65 رسیده است.بحث و نتیجه گیری: براساس یافته های مطالعه حاضر نابرابری در توزیع دندان پزشکان بخش دولتی و استفاده خانوار از خدمات دندانپزشکی طی دوره مطالعاتی تغییر چشمگیری نداشته است. با توجه به بالا بودن ضریب جینی پرداختی خانوارها برای خدمات دندانپزشکی در مناطق روستایی در مقایسه با مناطق شهری به نظر می رسد اجرای برنامه های مناسب در راستای تسهیل بهره مندی از خدمات دندانپزشکی خانوار محروم می تواند اقدامی موثر در کاهش این نابرابری باشد.

Distribution of dentists in public sector and household payments for dental services in Iran

Objective (s): Oral health is one of the most important factors affecting peoplechr('39')s wellbeing. However, there are major obstacle to accessing dental services including high medical costs, lack of financial resources and human resources. Therefore, the present study was designed and conducted to investigate the distribution of dentists in public sector and household payments for dental services in Iran.Methods: The present crosssectional study was designed and implemented using the National Household Expenditure Survey data from 2011 to 2017. Gini coefficient was used to measure the distribution of manpower and household payment. All analyzes were performed using MS Excel 2013 software.Results: Across the country, there were 5.56 dentists per thousand. Qazvin, Hamedan, Yazd, Mazandaran and Ilam provinces had the highest average and Alborz, Lorestan, Qom, Khuzestan and Khorasan Razavi provinces had the lowest average number of dentists. The Gini coefficient of dentistschr('39') distribution in 2012 was 0.41 and with slight decrease it was 0.40 in 2017. Also, the Gini coefficient of payment for household dental costs in rural areas was 0.68 and 0.66 in urban areas in 2012 and it was 0.70 and 0.65 in rural and urban areas in 2017, respectively.Conclusion: According to the findings of the present study, inequality in distribution of dentists in public sector and household use of dental services during the study period has not changed significantly. Given the high Gini coefficient of households for dental services in rural areas compared to urban areas, it seems that covering dental services can be an effective measure to reduce this inequality. In addition, implementing appropriate programs to facilitate access to dental services for disadvantaged households can be an effective measure to reduce this inequality.