ارزشیابی عملکرد بیمارستان‌های ایران: مرور نظام مند و فراتحلیل دو دهه پژوهش

مقدمه: ارزشیابی صحیح و به موقع عملکرد بیمارستان ها و بکارگیری اقدامات اصلاحی منجر به بهبود کیفیت خدمات، افزایش رضایت بیماران و ارتقای پیامدهای سلامت می شود. پژوهش های بسیاری در ایران به ارزشیابی عملکرد بیمارستان ها پرداختند. هدف این پژوهش ارزشیابی عملکرد بیمارستان های ایران با استفاده از مطالعات انجام شده در 21 سال اخیر است.مواد و روش کار: همه مقالات فارسی و انگلیسی مرتبط با ارزشیابی عملکرد بیمارستان های ایران، منتشر شده در 21 سال اخیر (1376 تا 1396) با استفاده از روش مرور نظام مند و با استفاده از کلیدواژه های مناسب در 6 پایگاه داده ای pubmed، emerald، elsevier، sid، iranmedex و magiran و موتورهای جستجوگر google و google scholar مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، 162 مقاله واجد شرایط لازم، انتخاب و تحلیل شدند. یافته ها: درصد اشغال تخت، متوسط اقامت بیماران، فاصله گردش تخت و درصد مرگ و میر بیماران شاخص های عملکردی پرکاربرد در ارزشیابی بیمارستان ها بودند. در بیشتر مطالعات از روش های تحلیل پوششی داده ها و پابن لاسو برای سنجش کارایی بیمارستان ها استفاده شده است. کارایی بیمارستان ها در بیشتر این مطالعات کم تا متوسط گزارش شده است. در مطالعات انجام شده با استفاده از مدل های سیستمی ارزشیابی عملکرد مانند مدل های بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت و مالکوم بالدریج، امتیاز مربوط به بعد نتایج در بیشتر موارد پایین تر از بعد توانمندسازها بوده است. بحث و نتیجه گیری: مطالعات ارزشیابی عملکرد بیمارستان ها در ایران بیشتر بر بعد کارایی تمرکز داشته و کمتر به شاخص های اثربخشی توجه داشتند. از مدل های سیستمی جامع کمتر در ارزشیابی بیمارستان های کشور استفاده شده است. مدل های سیستمی ارزشیابی عملکرد، تصویر کامل و دقیق تری از اثربخشی و کارایی بیمارستان ها ارائه می دهند.