جایگاه آزادی و عدالت در نظام سلامت ایران: یک مطالعه کیفی

مقدمه: مردم دریافت کنندگان اصلی خدمات سلامت هستند از این رو خود را مستحق داشتن حق انتخاب و استفاده عادلانه از مراقبتهای سلامت می دانند. نظام سلامت مسئول تامین خدمات عادلانه همراه با حق انتخاب برای مردم است. این مطالعه به دنبال بررسی وضعیت موجود آزادی و عدالت یا بعبارت دیگر تعیین نحوه توجه به این دو ارزش در ارائه خدمات سلامت می باشد.مواد و روش کار: این مطالعه کیفی با استفاده از بررسی متون و اسناد بالادستی، و مصاحبه رو در رو با خبرگان نظام سلامت انجام شد. مصاحبه با خبرگان از طریق راهنمای مصاحبه نیمه ساختاریافته و در محل کار آنان انجام شد. تمامی مصاحبه ها ضبط و پیاده سازی شدند. از نرم افزار max qda10 برای نظم بخشیدن به مفاهیم و از روش تحلیل چارچوب برای تحلیل آنها استفاده شد.یافته ها: یافته های مطالعه در دو درون مایه اصلی آزادی و عدالت قرار گرفتند. تم آزادی دارای سه طبقه آزادی برای انتخاب خدمات درمانی، آزادی برای انتخاب خدمات بهداشتی و پیشگیری، و آزادی برای انتخاب سازمان بیمه گر بود. درون مایه عدالت نیز دارای دو طبقه عدالت در دسترسی مالی و عدالت در دسترسی فیزیکی بود. طبقه عدالت در دسترسی فیزیکی خود دارای دو زیرطبقه دسترسی به خدمات بهداشتی و پیشگیری، و دسترسی به خدمات درمانی تخصصی و فوق تخصصی بود.بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه دو ارزش عدالت و آزادی به شیوه های مختلف در نظام سلامت مورد توجه قرار گرفته است اما هنوز با وضعیت ایده آل فاصله قابل ملاحظه ای دارد. به نظر می رسد التزام پایبندی مدیران نظام سلامت به اسناد بالادستی و یادگیری از تجارب سایر کشورها برای پیاده سازی مناسب آزادی و عدالت در سطوح مختلف نظام ضروری است.

Freedom and equity in Iranian health system: a qualitative study

Objective (s): People are the major recipients of health services, they deserve their selves to have the choice right and equitable access to healthcare services. Health system is responsible for providing the fair services and choice right to the public. Hence, this study aims to explore the current position of freedom and equity in providing the healthcare services.Methods: This qualitative study was conducted through literature and national documents review and face to face interview with key experts of the health system. All interviews are recorded and transcribed. MAX QDA10 was applied for organizing the concepts. Framework analysis was used for analyzing the concepts.Results: Findings were categorized in two main themes of freedom of choice (with 3 categories including freedom of choice for treatment services, freedom of choice for preventive and hygienic services and freedom of choice for choosing the insurer) and equity(with 2 categories including equity in financial access and equity in physical access). Equity in physical access includes two sub categories: equity in access to preventive and hygiene services and equity in access to specialty and subspecialty services.Conclusion: The freedom of choice and equity are considered in different ways in the health system however, there is a significant gap with the ideal position. It seems that the commitment of health system managers to national documents and learning from the experiences of other countries is essential for proper implementation of freedom of choice and equity at different levels of the health system.