تحلیل شخصیت رستم در شاهنامۀ فردوسی بر اساس مولفه های اخلاقی

زمینه: شاهنامه یکی از متون حماسی برجسته در گسترۀ ادب فارسی است که در آن، افزون بر ذکر رویدادهای جنگی و قهرمانی ها از مسائل اخلاقی هم سخن به میان آمده است. بازتاب این آموزه ها ریشه در فرهنگ ایرانی و متون دینی اسلامی دارد. فردوسی با در نظر داشتن این منابع اخلاقی اصلی، شخصیت های شاهنامه را خلق کرده است. محوری ترین شخصیت حماسی در شاهنامه، رستم است که می توان او را نمونۀ انسان کامل دانست. در این پژوهش هدف آن است تا کنش های شخصیت نامبرده با رویکرد به صفات اخلاقی وی بررسی و تحلیل شود. روش تحقیق حاضر، از نوع توصیفی -تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای است.نتیجه گیری: به نظر می رسد که فردوسی رستم را نمونۀ انسانی اخلاق مدار معرفی کرده و شماری از ویژگی های اخلاقی او همچون: «شجاعت، پرهیز از طمع، آشتی جویی و صلح طلبی، روحیۀ ایثارگری، گذشتن از لغزش و خطا، پرهیز از نقض عهد، وطن دوستی» را بازنمایی کرده است. رستم در شاهنامه پهلوانی یک بُعدی نیست و صرفاً مبارزه نمی کند، بلکه اخلاق و شعور را با قدرت جنگاوری خود درمی آمیزد و به دفاع از ایرانیان می پردازد. بر اساس همین شاخصه های برجستۀ اخلاقی، می توان رستم را یکی از سویه های هویت ایرانیان دانست. 

analysis of the character of rostam in ferdowsi's shahnameh based on moral components

background: the shahnameh is one of the prominent epic texts in the field of persian literature, in which, in addition to mentioning war events and heroic deeds, moral issues are also mentioned. the reflection of these teachings is rooted in iranian culture and islamic religious texts. ferdowsi has created the characters of shahnameh with these main moral sources in mind. the most central epic character in the shahnameh is rostam, who can be considered an example of a perfect human being. the purpose of this research is to investigate and analyze the actions of the mentioned character with an approach to his moral traits. the current research method is descriptive-analytical and based on library sources.conclusion: it seems that ferdowsi presented rostam as an example of a moral human being and some of his moral characteristics such as: courage, avoiding greed, reconciliation and peace-seeking, self-sacrificing spirit, avoiding slips and mistakes, avoiding breaking promises has represented patriotism. rostam is not one-dimensional in pahlavi’s shahnameh and does not simply fight, but combines ethics and intelligence with his fighting power and defends iranians. based on these outstanding moral characteristics, we can consider rostam as one of the identity strains of iranians.