مبانی اخلاقی مسئولیت مبتنی بر تقصیر در تحقق مسئولیت مدنی (نظام حقوقی ایران و نظام حقوقی کامن لا)

زمینه: بر اساس ماده یک قانون مسئولیت مدنی، مسئولیت برمبنای تقصیر استوار شده است. اما به این علت که بحث مسئولیت موضوعی مورد چالش اخلاقی است و در وضعیت های مختلف تعارضاتی در تقابل مسئولیت ها با یکدیگر پدید می آید، قانون مدنی الزاما تقصیر خوانده را شرط تحقق مسئولیت ندانسته است. با توجه به اهمیت این موضوع مقاله حاضر با هدف بررسی مبانی اخلاقی مسئولیت مبتنی بر تقصیر در تحقق مسئولیت مدنی با مقایسه نظام حقوقی ایران و نظام حقوقی کامن لا شکل گرفت.  نتیجه گیری: مبانی نظریه تقصیر پیوند عمیقی با اخلاق دارد چرا که حسن نیت و سوء نیت فاعل در جبران خسارت نقش به سزایی دارد. در تحولاتی که در نظریه تقصیر رخ داده است و منجر به پیدایش نظریه جدید تقصیر شده است، نیز گرچه مفاهیم اجتماعی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و معیارهای اخلاقی نقد شده‌اند، اما مداقه در نظریه‌یاد شده فحوای اخلاقی آن را نشان می‌دهد. نقش تقصیر در جبران خسارت هنگامی است که خوانده مرتکب غفلت قابل اغماض می شود و حسب قانون این اختیار به دادرس داده می شود که در میزان خسارت برای خوانده تخفیف قایل شود زیرا در نظریه اخلاقی مسئولیت تنها بر اساس قصد و نیت مقصر بر او هموار می شود.

ethical foundations of fault-based responsibility in realizing civil responsibility (iranian legal system and common law legal system)

background: according to article 1 of the civil liability law, liability is based on fault. however, due to the fact that the discussion of responsibility is a matter of moral challenge and in various situations conflicts arise in the confrontation of responsibilities with each other, the civil law does not necessarily consider the fault of the defendant as a condition for the realization of responsibility. considering the importance of this issue and the fact that it is a challenging issue in the field of ethics, the present article was formed with the aim of investigating the moral foundations of fault-based responsibility in realizing civil liability by comparing the legal system of iran and the common law system.conclusion: the basics of the theory of fault has a deep connection with ethics because the good faith and bad faith of the actor play a significant role in compensation. in the developments that have occurred in the theory of fault and led to the emergence of a new theory of fault, although social concepts it has been given more attention and ethical standards have been criticized, but madakah in the mentioned theory shows its moral significance. the role of fault in compensating for damages is when the defendant commits ignorable negligence, and according to the law, the judge is given the authority to reduce the number of damages for the defendant, because in the moral theory, the responsibility is only based on the intent of the defendant.