بررسی و تحلیل آموزه های اخلاقی در قصاید پروین اعتصامی؛ بر اساس نظریۀ ارتباط کلامی رومن یاکوبسن

زمینه: پروین اعتصامی در قصاید، ارتباطی ژرف با مخاطبانش برقرار کرده و رویکردهای اخلاقی خود را برای آنها شرح داده است. پیوند میان خالق اثر، متن تولیدی و شنونده در این شعرها برجسته به نظر می رسد. در دوران معاصر، نظریه پردازان بسیاری به ارتباط میان این مولفه ها پرداخته اند که از این بین، رومن یاکوبسن و نظریۀ ارتباط کلامی او از اعتبار بیشتری برخوردار است. بررسی آموزه های اخلاقی قصاید پروین و چگونگی بازنمایی آن بر اساس مبانی نظریۀ مذکور، هدف و مسالۀ اصلی پژوهش حاضر است. این تحقیق با تکیه بر منابع کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی تدوین شده است.نتیجه گیری: نقش ترغیبی زبان در قصاید برای سوق دادن مخاطب به انجام بایسته های اخلاقی و پرهیز از ضداخلاقیات بوده است. شاعر از طریق نقش همدلی زبان، با طرح سوالاتی از مخاطبان، بسترهای لازم را برای حضور بیشتر آنها در متن و ایجاد اتحاد و همدلی فراهم آورده است. نقش عاطفی، بیانگر چیرگی منِ اجتماعی پروین بر منِ فردی اوست. نقش ارجاعی، بیانگر این مهم است که شاعر در تبیین اخلاقیات از قرآن، عرفان اسلامی، فرهنگ ایرانی و ... تاثیرات آشکاری پذیرفته است. نقش ادبی، مبیّن قدرت تصویرگری پروین برای محسوس جلوه دادن تضادها و تقابل های اخلاقی موجود در جامعه است. یکی از شاخصه های نقش فرازبانی در قصاید پروین، استفاده از رمزهای ساده یاب دینی، تاریخی و حیوانی بوده که مسائل اخلاقی مطرح شده را چندلایه و غنی تر کرده است

investigation and analysis of moral teachings in the poems of parvin etesami; based on roman jacobsen's verbal communication theory

background: parveen etesami has established a deep connection with his audience in his poems and explained his moral approaches to them. the connection between the creator of the work, the produced text and the listener is prominent in these poems. in the contemporary era, many theorists have discussed the relationship between these components, among which, roman jacobsen and his theory of verbal communication have more credibility. examining the moral teachings of parvin’s poems and how to represent them based on the principles of the mentioned theory is the main goal and issue of the present research. this research is based on library sources and descriptive-analytical method.conclusion: the persuasive role of language in poems has been to lead the audience to fulfill moral obligations and avoid immorality. through the empathetic role of language, by asking questions from the audience, the poet has provided the necessary platforms for their greater presence in the text and creating unity and empathy. the emotional role expresses the dominance of parvin’s social self over his individual self. the role of reference indicates the importance of the poet’s interpretation of ethics from the qur’an, islamic mysticism, iranian culture, etc. the literary role shows the power of parvin’s imagery to make visible the contradictions and moral confrontations in the society. one of the indicators of the meta-linguistic role in parvin’s poems is the use of simple religious, historical and animal codes that make the moral issues raised multi-layered and richer.