مقایسه تطبیقی مولفه های اخلاقی با معماری بازار ایرانی مطالعه موردی: بازار کرمان و سمنان

زمینه: بازار ایرانی به عنوان مهدِ اقتصادی_اجتماعی و فرهنگی در اکثر جوامع از ارزش والایی برخوردار بوده و نیز با صفات خاصه خود دارای هویت برجسته ای می باشد. امروزه به دلیل تغییر در ساختار فضاهای شهری، دگرگونی الگوهای اخلاقی1 زندگی مردم و عدم انطباق مناسب با فضای کالبدی سنتی، بازار درمعرض خطر تبدیل به فضایی جدا افتاده بدون توجه به جنبه های کالبدی و عملکردی گذشته آن، با رویکرد اخلاقی قرار گرفته است. این پژوهش بر آن است تا با مطالعه بازار سنتی، ضمن تبیین جایگاه آن به بررسی و استخراج معنا و کالبد با استفاده از مولفه های اثر گذار اخلاقی منبعث از آموزه های اسلامی بپردازد. نمونه های بررسی شده در این مقاله بازار سمنان و بازار کرمان می باشد.  شیوه توصیفی_ تحلیلی با رویکرد کیفی و نگرش کالبدی در این تحقیق مورد استفاده گرفته است. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، میدانی و بررسی اسناد تاریخی و در بخش تحلیل با منطق قیاسی اطلاعات در بخش ادبیات و پیشینه پژوهش گردآوری شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد ارزش های فضایی و معنایی در قسمت های مختلف بازار، با توجه به نقش هر قسمت تفاوت های اساسی دارد. لذا لزوم توجه به تغییرات و پیامدهای حاصل از جنبۀ کالبدی و عملکردی، برای افزایش ویژگی اجتماع2 پذیری بازار مشهود و ضروری است. بر اساس نتایج به دست آمده، این اصول با رویکرد اخلاقی در دو بخش سلبی و ایجابی قابل تفکیک است که از مهم ترین آنها می توان به ضرورت پرهیز از تظاهر3 بازار، تعریف حداقلی از نقش فراغتی بازار، ترکیب نقش اجتماعی- فرهنگی در بازار با مسجاد و قابلیت بازار برای تعظیم شعائر دینی و ... اشاره کرد. این اصول به خوبی در شهرهای سنتی قابل مشاهده است.

comparative comparison of ethical components with the architecture of iran's bazaar (case study: kerman and semnan bazaar)

background: the iranian market as a socio-economic and cultural cradle has a high value in most societies and also has a prominent identity with its special characteristics. today, due to changes in the structure of urban spaces, changes in people’s ethical life patterns and lack of proper adaptation to traditional physical space, the market is at risk of becoming a secluded space regardless of its past with ethical approach physical and functional aspects. this study intends to study the traditional market, while explaining its position, to study and extract the effective ethical branch off islamic doctrines components in creating meaning and body. the examples reviewed in this article are the kerman market and semnan market.conclusion: the results show that spatial and semantic values ​​in different parts of the market are fundamentally different according to the role of each part. therefore, the need to pay attention to changes and consequences resulting from the physical and functional aspects, to increase the sociability of the market is obvious and necessary.the results show that we can separated these principles with ethical approach in privation and affirmation that we can call most important of them such as necessity abstinence of affectation of market, minimal definition about market leisure role, combination of economic- cultural in market with mosques, the ability of market to homage religious rituals and so on. these principles are clearly visible in traditional cities.