کیفیت بازنمایی توصیه های اخلاقی در دیوان و حدیقه الحقیقه از سنایی؛ بر اساس نظریۀ کنش های گفتاری جان سرل

زمینه: دیوان و حدیقه الحقیقه از سنایی به عنوان آثاری اخلاقی و عرفانی، مباحث مختلفی از مقولات اخلاقی و انسان ساز را دربر می گیرند. یکی از ویژگی های بارز این کتاب ها، پرداختن به موضوعات اخلاقی است. آنچه در بسیاری از ابیات جلب توجه می کند، کنش های گفتاری است که موجب اثرگذاری بیشتر کلام شاعر بر مخاطب می شود. در این مقاله، با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی، کیفیت بازنمایی اندرزهای اخلاقی سنایی با رویکرد به نظریۀ کنش های گفتاری جان سرل بررسی می شود.نتیجه گیری: توصیه های اخلاقی برای سامان بخشیدن به زندگی اخلاقی مخاطبان بازنمایی شده اند. همچنین، مشخص گردید که کنش های اظهاری، ترغیبی، عاطفی و اعلامی در این بیت ها بازتاب داشته اند. هدف از کنش اظهاری، بیان قطعیت کلام گوینده و حقانیت رویکردهای وی بوده است. کنش ترغیبی غالباً به صورت دستوری تبیین شده و جنبۀ سلبی داشته است. کنش عاطفی در بازنمایی حالات درونی راوی یا شخصیت ها اثرگذار بوده است. از طریق کاربست کنش اعلامی، به ابطال و فسخ حرمت باده نوشی پرداخته است که در این زمینه رویکردهای عرفانی شاعر تاثیر مستقیم داشته است. 

investigating and analyzing the quality of the representation of moral advice in the divan and hadiqah al-haqiqa by sanai; according to john searle's theory of speech action

background: diwan and hadiqah al-haqiqah from sanai, as moral and mystical works, cover various topics of moral and humanizing categories. one of the salient features of these books is that they deal with ethical issues. what attracts attention in many verses are the verbal actions that make the poet’s words have a greater impact on the audience. in this article, citing library sources and descriptive-analytical method, the quality of representation of sanai’s moral advice is examined with an approach to john searle’s theory of speech actions.conclusion: ethical advice to organize the moral life of the audience is represented. it was also found that declarative, persuasive, emotional and declarative actions were reflected in these verses. the purpose of the declarative action was to express the certainty of the speaker’s words and the legitimacy of his approaches. the persuasive action is often grammatically explained and has a negative aspect. emotional action has been effective in representing the inner states of the narrator or characters. through the use of declarative action, he has refuted and abolished the sanctity of windmills, in which the poet’s mystical approaches have had a direct effect.